-
0/10
به بهانه انتشار تریلر فیلم Thor: Love And Thunder تصمیم گرفتیم نگاهی به شخصیت اودین (Odin) بیندازیم؛ کاراکتری که البته تنها منحصر به دنیای فیلم و سریال نیست و در مدیوم دیگری یعنی بازی‌های ویدیویی نیز دست‌مایه خلق قصه‌های هیجان‌انگیزی تا به امروز شده است. ضمن بررسی این شخصیت خیالی و افسانه‌ای قصد داریم به موضع و جناح اودین در بسترهای داستانی مختلف نیز بپردازیم.
پرداختن به افسانه‌ها و قصه‌های اساطیری همیشه یکی از محبوب‌ترین موضوعاتی تلقی می‌شود که مخاطب، فارغ از مدیوم به دنبال شنیدنش است؛ کما این‌که قصه‌های شاهنامه در بطن فرهنگ ایران همیشه جذابیت داشته و نمی‌توان از شنیدن و مطالعه داستان‌های شاهان مختلف باستان خسته شد. حال در این مقاله، قرار بر این است به دنیای اساطیری نورث سفر کنیم؛ یعنی موقعیتِ جغرافیایی خاصی که خدایان مختلفی در آن حکومت می‌کرده‌اند و با این‌که هر خداوندگارِ نورس، قصه‌های جذاب به خود را دارد، برای بررسی یک شخصیت، قرعه به نام اودین افتاد؛ فردی که در کنار افرادی مثل ثور، بالدور و سایر خدایان نورس آنطور که باید به یک شخصیت ثابت در ذهن مخاطب تبدیل نشده و ما در مدیوم‌های مختلف، مدل‌های مختلفی را از اودین رویت می‌کنیم. پس از تعریف شخصیت اودین از دید متون، تصمیم داریم نیم نگاهی داشته باشیم به مدل‌های مختلف شخصیتی اودین در مدیوم سینما و بازی‌های ویدیویی.
اودین کیست؟
اودین (oʊdɪn)، از خدایان مورد احترام افسانه‌های آلمانی است که از جنبه‌های مختلف، سرآمد خدایان دیگر است. اودین هم از لحاظ سلامت بدنی و روانی و هم از لحاظ جنگاوری و خردمندی، فرد ارزشمندی در دنیای نورس تلقی می‌شود. او همچنین ذوق ادبیاتی داشته و به شعر و شاعری نیز می‌پردازد. اوجِ محبوبیت اودین و دوره‌هایی که این خداوندگار نورث بر سر زبان‌ها افتاده بود به عصر وایکینگ‌ها یعنی قرن هشتم تا یازدهم میلادی برمی‌گردد؛ کما این‌که ریشه کلمه چهارشنبه در زمان انگلیسی (Wednesday) به اودین برمی‌گردد. کلمه چهارشنبه در زبان انگلیسی باستان Wōdnesdæg به معنای «روز اودین» (day of Wōden) معنا می‌شود. Wōden یکی از نام‌های باستانی اودین است.
از اودین به عنوان «خدای خدایان» نیز یاد می‌کنند. بر طبق افسانه‌ها، اودین فرزند بستلا (Bestla) و بور (Borr) است که دو برادر دیگر به نام‌های ویلی (Vili) و وِه (Vé) نیز دارد. این سه تن هر کدام به یک خصیصه رفتاری مشهور هستند. اودین نماد الهام (عروج، عالی و دانش الهی)، ویلی نماد ادراکِ شناختی (اراده، تمایل و قدرت برای انجام یک کار) و وِه نماد الهیات (قدرت معنوی در دنیای خارجی و اشیای مقدس) محسوب می‌شوند. اودین و دو برادرش به جنگ با یمیر (Ymir) می‌پردازند و با کشتن یمیر، به دوره حکومت غول‌ها پایان می‌دهند. بر اساس افسانه‌های نورس، اولین انسان‌ها به لطف این سه برادر توانستند مسیر تکاملی خود را پیش بگیرند. به این صورت که اودین به اولین زوج انسانی روح و زندگی بخشید. ویلی هوش و ذکاوت را به آنها هدیه داد و وه نیز به انسان‌های اولیه قدرت تکلم، شنیدن و سایر حواس پنج‌گانه را اهدا کرد. اودین از دو برادر دیگر بزرگتر بوده و در برخی از متون، قدرت ویلی و وه را جزئی از اودین می‌دانند که یک قدرت والا در جهان هستی است. به همین سبب لقب «پدر تمام هستی» (All-Father) نیز تنها به اودین اطلاق می‌شود و احتمالا بارها این اسم را شنیده‌اید.
از آنجایی که در افسانه‌های نورس، چند همسری امری طبیعی گزارش شده، اودین فرزندان زیادی از همسرهای متعددی دارد که از مشهورترین فرزندان اودین مي‌توان به ثور (Thor) و بالدور (Baldr) اشاره کرد که با یکدیگر برادر ناتنی به حساب می‌آیند. ثور از مادری به اسم جورو (Jörð) و بالدور از مادری به اسم فریگ (Frigg) زاده شده است.
اودین از لحاظ شکل و شمایل به صورت تک چشم و با یک ریش بلند توصیف می‌شود که یک نیزه خاص به اسم گانگنیر (Gungnir) در دست دارد. اودین در مخفی کردن هویت خودش نیز توانایی قابل توجهی دارد و تنها با یک شنل مخصوص و یک کلاه می‌تواند به راحتی خودش را از دید دیگران مخفی کند. بر طبق داستان‌ها، اودین دو گرگ به نام‌های گری (Geri) و فرکی (Freki) و دو کلاغ به نام‌های هوگین (Huginn) و مونین (Muninn) هم دارد که برای کسب اطلاعات از گوشه و کنار سرزمین میدگارد از این حیوانات به عنوان یک مدل جاسوس بهره‌برداری می‌کند. یک نکته جالب درباره حمل و نقل اودین در این موضوع نهفته که اودین برای سفر به آسمان یا دنیای زیرین (Underworld)، از اسبی به اسم اسلیپنیر (Sleipnir) که دارای هشت عدد پا است استفاده می‌کند.
اودین با والکیری‌ها و رگناروک چه ارتباطی دارد؟
احتمالا کلمه والکیری (Valkyrie) را بارها در مدیوم مختلف شنیده‌اید. والکیری‌ها در واقع ندیمه‌های مقدس میدان نبرد در افسانه‌های نورث محسوب می‌شوند که سربازان کشته شده در نبردها را به دو مقصد هدایت می‌کنند. مقصد اول، فولک‌وانگر (Fólkvangr) است که نیمی از افرادی که در صحنه جنگ کشته می‌شوند به این مقصد رهسپار می‌شوند. فولک‌واگنر توسط فریا (Freyja) اداره می‌شود. مقصد دوم والهالا (Valhalla) است که نیمی دیگر از افراد توسط والکیری‌ها به این محل می‌روند. بر طبق اساطیر نورس، جنگاورها چه به والهالا بروند و چه به فولک‌وانگر، انسان‌های مجردی خواهند بود که باید تا زمان رگناروک (آخرالزمان در دنیای نورث) در آن دو محل باقی بمانند. والکیری‌ها به عنوان ندیمه، از مبارزین خالص و وفادار اودین تا زمان رگناروک پذیرایی خواهند کرد.
با این‌که اودین قدرت‌های زیادی چه از لحاظ جسمانی و چه از لحاظ ذهنی دارد، اما در پیش‌بینی آینده توانایی دقیقی ندارد. به همین منظور از قدرت فردی دیگر به اسم میمیر (Mimir) استفاده می‌کند؛ فردی که حوادث رگناروک را زودتر از موعد می‌بیند و به اودین خط می‌دهد که چگونه خودش و سربازانش را آماده کند. نحوه استفاده از قدرت میمیر در ادامه این مقاله توضیح داده می‌شود.
بررسی شخصیت اودین در بازی‌های ویدیویی
حال که با اودین تا حدودی آشنا شده‌ایم، به بررسی شخصیت اودین در بازی‌های ویدیویی می‌پردازیم. لازم به ذکر است که تنها به بررسی اجمالی محصولات مشهور بسنده کرده‌ایم.
اودین در بازی God of War
با این‌که در بازی خدای جنگ محصول سال ۲۰۱۸ نتوانستیم اودین را زیارت کنیم، اما این خدای باستانی مسبب اتفاقات بسیار زیادی در دنیای بازی چه به صورت مستقیم و چه غیر مستقیم بوده است. اودین در بازی خدای جنگ تمام قد در نقش یک شخصیت منفی ظاهر می‌شود؛ شخصیتی که همان‌طور گفتیم ابدا خودش را به کریتوس و پسرش نشان نمی‌دهد. گیمر در این بازی با بالدور، یکی از فرزندان اودین روبه‌رو می‌شود که حسابی دمار از روزگار کریتوس در می‌آورد. هر چند، این کریتوس است که در انتهای قصه از خجالت بالدور در می‌آید.
اودین در بازی خدای جنگ تقریبا بخشی از قصه‌اش هم‌تراز با چیزی است که قبلا در بخش پیشینه تعریف کرده‌ایم. اودین پس از کشتن یمیر، سرزمین میدگارد را با گوشت و پوستِ جسم بی‌جان یمیر خلق کرده و پس از آن، اولین انسان‌ها را به وجود می‌آورد. اودین پس از خلقت میدگارد تلاش می‌کند تا آزگارد و طبیعتا والهالا را در دنیای بازی تحت کنترل خود در بیاورد. جالب است که گیمر در بازی قادر نیست به سرزمین آزگارد به صورت خود مختار سفر کند. تفاوت‌های اودین در بازی خدای جنگ با متون به دست آمده از این نقطه شروع می‌شود که اودین برای این‌که رگناروک را به سمت و سویی ببرد که به نفع خودش باشد، تصمیم می‌گیرد تا تنها بهترین جنگجوها در والهالا حضور یابند و آنهایی که توان پایینی در نبرد داشته‌اند را به سرزمین یخ‌بندان هل‌هایم (Hellheim) تبعید می‌کند.
اودین در بازی خدای جنگ فردی است وحشی، قسی القلب و متوهم
در بازی می‌بینیم که میمیر به درختی کهن‌سال بسته شده است. ماجرای اسارت میمیر در بازی به زمانی برمی‌گردد که میمیر، اودین را با خوراندن یک قارچ جادویی به بهانه کسب قدرت پیش‌بینی اتفاقات آینده فریب می‌دهد. اودین در دنیای بازی با خوردن قارچ دچار توهمات شدیدی شده و با دستان خود تلاش می‌کند تا هر دو چشمانش را از حدقه بیرون بکشد. البته میمیر اجازه نمی‌دهد تا اودین چشم دومش را نیز بیرون بکشد. با این‌که میمیر به اودین توضیح می‌دهد که بهای کسبِ قدرت پیشگویی به ازای یک چشم بود اما اودین برای انتقام، علاوه بر این‌که میمیر را زندانی می‌کند، یک چشم او را نیز از حدقه چشم بیرون می‌کشد. البته جالب است که اودین به جای از بین بردن چشم میمیر، به بروک و سیندری، دو سازنده سلاح بازی دستور می‌دهد تا با ساختن یک سازه به اسم نماد ثور (Statue of Thor)، چشم میمیر را مخفی کنند.
اودین در بازی خدای جنگ حتی یک شخصیت خاکستری هم نیست. او در این بازی کاملا سیاه است؛ چراکه اودین برای تصاحب تمامی مناطق نه‌گانه جهان، جنگ‌های زیادی را به راه انداخت. اودین تنها نتوانست قوم ونیر (Vanir) را قلع و قمع کند که در سرزمین ونهایم (Vanaheim) قرار دارد. در نهایت هم او با این شرط به جنگ خاتمه داد که با فریا (Freya)، رهبر قوم ازدواج کند. البته اینجا یک بحث پیش می‌آید که اودین تنها برای فهمیدن قدرت جادویی فریا و نژادش خواسته تا به این طریق قوم ونیر را نیز تصاحب کند. حاصل ازدواج فریا و اودین به دنیا آمدن بالدور بود. پس از مدتی فریا به اودین خیانت کرده و اودین نیز برای انتقام، فریا را طلسم و به میدگارد تبعید می‌کند. مطابق به این طلسم، فریا هیچ وقت نمی‌تواند به یک موجود زنده دیگر صدمه وارد کند، حتی اگر بخواهد تنها از خودش در برابر موجود زنده دیگر محافظت کند.
اودین بالاخره به رازهای مربوط به غول‌ها آگاهی پیدا می‌کند. اوج رذالت و خباثت اودین در بازی اینجاست که به نسل‌کشی غول‌ها در سرزمین یوتن‌هایم (Jotunheim) پرداخت. حتی تیر (Týr)، پسر اودین نیز تلاش کرد تا پدرش را به صلح دعوت کند، اما اودین او را نیز زندانی می‌کند. اودین در دنیای بازی متوجه می‌شود که فِی (Faye)، همسر کریتوس قدرت‌های مخصوص به غول‌ها را دارد و برای فهمِ منشا قدرت تلاش می‌کند تا از طریق زور و بازوی بالدور به این نکته مهم دست پیدا کند. حتی کلاغ‌های یخی داخل بازی که گیمر می‌تواند برای تفنن آنها را با تبر مخصوص کریتوس بشکند، در واقع چشم و گوش اودین در دنیای بازی هستند. همچنین در بازی مقبره‌هایی به اسم اودین وجود دارد. اودین برای اهداف مربوط به رگناروک، به والکیری‌ها نیاز داشت اما سیگرن (Sigurn)، به عنوان ملکه والکیری‌ها تصمیم می‌گیرد بنا به دلایلی والکیری‌ها را در یک جسم سنگی زندانی کند تا بلکه روزی فردی بتواند این موجودات را از بند اودین نجات دهد؛ فردی که در واقع همان کریتوس است. به طور کلی اودین در بازی خدای جنگ فردی است وحشی، قسی القلب و متوهم.
اودین در بازی Assassin’s Creed: Valhalla
در بازی اساسین کرید: والهالا اودین نقش کاملا متفاوتی با بازی خدای جنگ دارد. اودین در این بازی تلاش می‌کند در نقش یک محافظ و نگهبان، آزگارد را از حوادث رگناروک نجات دهد. هر چند شخصیت لوکی و فردی دیگر به اسم معمار (The Builder) تلاش می‌کنند تا یک سپر دفاعی برای آزگارد بسازند، شخصِ معمار برای تقویت کامل سیستم دفاعی آزگارد می‌خواهد با فریا، همسر اودین ازدواج کند. با این حال اودین که راه دیگری برای نجات مردمش نمی‌دید، به این خواسته به ظاهر تن می‌دهد. اودین در دنیای بازی اساسینز کرید مورد پرستش و تمجید مردم قرار می‌گیرد؛ کما این‌که در اورلوگ (Orlog)، بورد گیم دنیای بازی نیز نمادهایی از اودین می‌بینیم. «قربانیِ اودین»، تکنیکی است که بازیکن با قربانی کردن چند امتیاز سالم، قدرت بیشتری از خدایان دریافت می‌کند.
اودین در بازی Hellblade: Senua’s Sacrifice
اودین در بازی Hellblade: Senua’s Sacrifice نقش آن‌چنان جدی ندارد. سنوآ، کاراکتر اصلی قصه طی اتفاقی روی پلی که به سمت سرزمین هل‌هایم می‌رود، دچار صدمه شده و از طرفی دیگر، شمشیرش به اسم گرمر (Gramr) نیز می‌شکند. سنوآ برای این‌که بتواند مجدد شمشیر معروفش را احیا کند باید از آزمایش اودین پیروز بیرون بیاید؛ آزمایشی چهار مرحله‌ای که توانمندی سنوآ (بازیکن) سنجیده می‌شود. در این بازی نیز اودین اثر مثبت و نجات‌بخشی به صورت نمادین بر روند اصلی داستان دارد.
اودین در بازی Thor: God of Thunder
بازی ویدیویی ثور: خدای رعد در سال ۲۰۱۱ آنطور که باید نتوانست موفق ظاهر شود. با این حال قصه این بازی یک برداشت کاملا آزاد از دنیای نورث و اشخاص درون آن است. برای مثال رابطه لوکی و ثور کاملا یک رابطه سالم و دوستانه است! از طرفی اودین در ابتدای بازی یک شخصیت منفی است اما اوضاع رفته رفته تا پایان داستان، تفاوت پیدا می‌کند و در نهایت امر، اودین به یک شخصیت خاکستری تبدیل می‌شود که می‌خواهد به ثور برای حل یک بحران عظیم کمک کند. در این بازی هنوز خبری از رگناروک نیست و فردی به اسم «یمیر» همچنان زنده است. با این‌که اودین نیت کاملا شومی در دنیای بازی در سر نداشته، اما میزان شیطنت و خبیث بودن اودین در این بازی به بازی خدای جنگ اصلا و ابدا نمی‌رسد!
بررسی شخصیت اودین در سینما و تلویزیون
کاراکتر اودین در دنیای سینما و تلویزیون منحصرا متعلق به کمپانی مارول است. از افسانه‌های نورث در فیلم و سریال‌های زیادی بهره‌برداری شده اما چیزی که باعث شده شخصیت اودین به یک شکل و شمایل ثابت در ذهن مخاطب تبدیل شود، کاراکتری از اودین است که در دنیای سینمایی مارول به چشم می‌بینیم. به همین منظور، کاراکتر اودین را در دنیای ابرقهرمانی مارول بررسی می‌کنیم.
شخصیت اودین در دنیای توسعه یافته مارول (MCU)
سری فیلم‌های Thor موجب شد تا توجه مخاطبین عامه سینما و تلویزیون به افسانه‌های اساطیری نورث جلب شود. با این‌که در فیلم Thor 4 خبری از اودین نیست، اما فعالیت‌های اودین پیش از واقع فیلم ثور ۴ حائز اهمیت است.
آنتونی هاپکینز، ایفاگر نقش اودین در سری فیلم‌های کمیک بوکی مارول است و او توانسته به خوبی شخصیت اودین را نشان دهد. البته شخصیتی کاملا متفاوت با آنچه در متون مختلف مطالعه کرده‌ایم؛ چراکه اودین در سری فیلم‌های مارول، شخصیتی به شدت مثبت و موجه به نظر می‌رسد. اودین در دنیای سینمایی مارول دختری به اسم هلا (Hela) دارد که شخصیتی منفی است. به جای این‌که امیال منفی اودین را در سینما ببینیم، این شخصیت هلا است که به نوعی تجلی‌گر رذالت پدر محسوب می‌شود. اودین در مارول حتی به پسر خودش ثور نیز نگاه کاملا پدرانه و دلسوزانه‌ای دارد؛ کما این‌که ثور به خاطر قضایای جنگ با غول‌های یخی یوتن‌هایم توسط پدر به کره زمین تبعید می‌شود.
با این حال اودین در حد یک قدیس در MCU نیست. او هم مثل انسان‌ها عواطف مختلفی را از خود بروز می‌دهد؛ کما این‌که پس از کشته شدن همسرش فریگا (Frigga) توسط رهبر دارک الف‌ها به اسم ملکیث (Malekith)، اودین با خود عهد می‌بندد تا انتقام خون همسرش را از تک تک الف‌ها بگیرد. هر چند لوکی از همین مجرای احساساتی شدنِ پدرش استفاده کرده و پدر را از آزگارد تبعید می‌کند. با این‌که زندگی جسمانی اودین در تایم لاین اصلی MCU به پایان می‌رسد، باید صبر کرد تا ببینیم آیا مجدد می‌توان آنتونی هاپکینز را در مقام اودین ببینیم یا خیر؛ چراکه بر اساس گفته‌ها و شنیده‌های سری فیلم‌های ثور، اودین پس از مرگ جسمانی خودش در واقع به مقصد بعدی یعنی والهالا سفر می‌کند. با این‌که در فیلم Thor: Love and Thunder خبری از نام آنتونی هاپکینز نیست اما سم نیل (Sam Neil) به عنوان بازیگر نقش اودین معرفی شده است. آیا مجدد اودین در دنیای سینمایی مارول نقش مهمی را برعهده دارد؟ در صورت پاسخ مثبت به این سوال، آیا مجدد همان تیپ شخصیتی مثبت اودین با بازی آنتونی هاپکینز را باید انتظار داشته باشیم؟ صبر برای فهمیدن این موضوع، به خصوص برای هواداران باید کار سختی باشد.
نظر شما درباره شخصیت اودین چیست؟ کدام مدل شخصیتی را می‌پسندید؟ مدل مثبت و خوب اودین در سری فیلم‌های ثور یا مدل شرورانه اودین در سری بازی‌های خدای جنگ؟ احتمال این‌که ما در بازی God of War: Ragnarok با اودین ملاقات کنیم نیز نکته هیجان‌انگیزی است!
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید