نقد فیلم Another Round - یک دور دیگر

فیلم Another Round (با نام اصلی Druk) اولین بار در جشنواره‌ی تورنتو ۲۰۲۰ اکران شد و اخیرا توانست فیلمِ سال آکادمی اروپا شود. فیلمی که دوباره عطش سینمای غیرهالیوودی را در ما زنده کرد.

اثر جدید تواس وینتربرگ، فیلم Another Round،‌ همان چیزی است که امسال به آن نیاز داشتیم. یک فیلم آهنگین، خوش ریتم و ساده. یک درامِ کمدی و تراژدی که با جادوی مدس میلکسون در پلان به پلانش عمق احساسات ما را به بازی می‌گیرد؛ «یک‌ دور دیگر» فقط در جامعه‌ی امروز (مخصوصا دانمارک با قوانین سخت‌گیرانه‌اش در رابطه با مصرف مشروبات الکلی) ممکن می‌شد. کشوری که در آن به مانند بقیه‌‌ی کشورهای سرمایه‌دار، مردمانش درگیر بحران‌های روحی روانی و اخلاقی هستند. تفاوت ‌دو نسل مشهود است و نسل میان‌سال بیشتر از همه تحت فشار. Another Round قصه‌ی یک مرد امروزی است که فکر می‌کند دیگر حوصله‌سربر شده، چه برای دانش‌آموزان کلاسش و چه برای همسر و خانواده‌اش. روایت یک معلم تاریخ میان‌سال و متاهل، مارتین، که حس می‌کند دیگر نه قلبش برای کسی می‌تپد و نه قلب کسی برایش. بنابراین او به همراه چهار دوست و همکار خود، که همگی به نوعی درگیر این شکست خوردگی هستند، مصمم می‌شوند تا تئوری یک فیلسوف نروژی را عملی کنند؛ او ادعا کرده انسان، با وجود پنج‌صدم درصد الکل در خونش متولد می‌شود، میزانی معادل یک یا دو گیلاس شراب که اگر بتوانی طی روز مرتب همانقدر نگهش داری، به آرامش و متانت بیشتری در وجودت می‌رسی. بنابراین تئوریشان این‌گونه، همچون یک آزمایش شروع می‌شود؛ آنها هر روز به مقدار مشخصی الکل مصرف می‌کنند‌ و به مرور نتیجه می‌گیرند و یادداشت می‌کنند.

مارتین در بین رفقایش، بیشتر محافظه‌کار، بیشتر دورشده از خودِ دوران جوانی‌اش و بیشتر مقهور روزمرگی زندگی آرامش شده. او که زمانی جوان و رقصنده بوده حالا تبدیل به فردی منفعل و بی‌آرمان شده که بیشتر از همه به تغییر نیاز دارد. مارتین تحت تاثیر دوستانش و منطقی که بر اساس رویکرد شخصیت‌های تاریخی برای خودش می‌تراشد (شراب خواری شخصیت‌های سیاسی مورد علاقه‌اش)، با آغوشی باز مصرف الکل، فرار از واقعیت، را قبول می‌کند بلکه به جسم مرده‌اش دوباره جانی ببخشد. او دستخوش تغییر هم می‌شود؛ نوشیدن مدام شراب او را به مرد خانواده و معلمی محبوب تبدیل می‌کند و اعتماد به نفسش را باز می‌گرداند، البته نه برای مدتی طولانی.

فیلم Another Round در ستایش شور و شوق و جوانی است؛ در ستایش آنچه از دستش داده‌ایم. اثر جدید توماس وینتربرگ، با این جملات از کی‌یر کگور، فیلسوف دانمارکی، آغاز می‌شود که تمام فیلم سعی در تشریحش دارد:«جوان بودن چیست؟ یک رویا. عشق چیست؟ ارزش آن رویا.». و بلافاصله مسابقه‌ی پر شور و هیجان دانش‌آموزان دور دریاچه را می‌بینیم. مسابقه‌ای که با افراط دانش‌آموزان در خوش‌گذارنی کات می‌خورد به جلسه‌ی مدیر مدرسه با معلمان، جایی که مارتین سرد و بی‌حوصله در آن نشسته. این مسابقه‌ی پرهیجانِ دور دریاچه، دقیقا همان چیزی‌ است که مارتین به آن نیاز دارد؛ برگشت به هرچه روزی در وجودش به او هویت می‌بخشیده است.

وینتربرگ و میکلسون به کمک هنر واقعا ناب توانسته‌اند، جانی در ابتذال آدمی بدمند؛ جانی در عام‌ترین تجربیات آدمی

وینتربرگ می‌کوشد چیزی را که موضوعی شاید غیراخلاقی شمرده می‌شود، مست بودن، را به موضوعی زیبا تبدیل کند. او برای انجام این کار طبعا فرم را به کار می‌گیرد. او با این روش حکمی برای شخصیت‌هایش صادر نمی‌کند و ما را به این باور می‌رساند که موضوع بد و خوب ندارد، هر موضوعی ممکن است بد یا خوب باشد و این صرفا به نحوه‌ی رفتار ما با موضوع بستگی دارد. او به همراه لارنس فون تریر از بنیان‌گذاران سبک سینمایی Dogma95 هستند، مانییفیستی برای هرچه واقع‌گراتر کردن سینما؛ اتفاقی که به زیبایی در فیلم Another Round رخ داده است. عوض شدن دائم طیف رنگی، حالات ما را متناسب با اتفاقات فیلم به جلو می‌رانند. حرکات سرخوشانه و با آب‌وتاب دوربینِ روی دست، واقعا مسحورکننده‌ است و با اضافه شدن رنگ و نور و البته تدوینی بی نقص، احساسی را در مخاطب ایجاد می‌کند که کم‌نظیر و فقط در قلمرو تصویر و موسیقی و رنگ ممکن است. وینتربرگ در کنار میکلسون (نام میکلسون را هر بار در کنار وینتربرگ می‌آورم تا از اهمیت روحی که به اثر بخشیده، غافل نشوید) تواسنته‌اند به کمک هنر واقعا ناب، جانی در ابتذال آدمی بدمند؛ جانی در عام‌ترین تجربیات آدمی. ما سه باز میزانسن شام خوردن خانواده مارتین را در فیلم می‌بینیم. بار اول که در همان لحظات ابتدایی فیلم رخ می‌دهد، همسر مارتین روبه‌رو یا کنار دست مارتین نیست و در دورترین نقطه از او قرار دارد و مدام سعی می‌کند از همسرش فرار کند، مارتین سر میز شام هیچ حرفی نمی‌زند و سکوت و سنگینی عنصر سازنده فضای این صحنه است؛ تاکید فیلمساز روی رابطه‌ای که دیگر از رمق افتاده. بار دوم کمی جلوتر است وقتی مارتین نوشیدن شراب را شروع کرده. میزانسن و دکوپاژ صحنه اینبار به کلی تغییر کرده، بچه‌ها حضور ندارد و مارتین سعی می‌کند تا نظر همسرش را برای سفر در تعطیلاتی چند روزه جلب کند. در این سکانس بیشتر نماها از مارتین کلوزآپ هستند که تاکیدی است بر تلاش او برای نزدیک شدن به همسرش. آنیکا اما در مدیوم کلوزآپ دیالوگ‌هایش را ادا می‌کند، مدیوم کلوزآپی که در آخرین میزانسن میز شام علتش را می‌فهمیم. آخرین میز شام بعد از گذراندن یک شب، خمار به خانه رسیدن است. آنیکا به مارتین می‌گوید که دیگر او را نمی‌شناسد و به او خیانت کرده. در هر یک از این سه سکانس ما حس و حال متفاوتی را تجربه می‌کنیم، حس و حالی که با رشد یا تغییر کاراکترها در داستان همراه است؛ این یعنی یک شخصیت پردازی واقعی.

مدس میکلسون یکی از بهترین نقش‌آفرینی‌هایش را در سیر تغییرات شخصیت مارتین در فیلم Another Round در اختیارمان قرار می‌دهد. به لطف دوربین و کارگردانی وینتبرگ و پس از تجربه‌ی موفقیت آمیز فیلم Hunt، حالا مدس میکلسون را می‌توان یکی از بهترین بازیگران زنده دنیا دانست. تبدیل شخصیت فارغ از حس و در آستانه‌ی فروپاشی او در پرده اول، کسی که در مقابل والدین دانش‌آموزانش احساس ضعف می‌کند، از فرزندانش به کلی دور افتاده و همسرش او را حوصله سر بر می‌پندارد، به آدمی شوخ طبع، خانواده دوست و سرحال و سپس چرخش نقشش به سمت نشان دادن تاثیرات مستی مدام و فروپاشی، سخت‌کوشی را نشان می‌دهد که هنرمندی واقعی را نمایان می‌کند. یک دور دیگر را صریحا می‌توان فیلمی مردانه دانست؛ اثری که با صدای بلند تنهایی و یاس چهار شخصیت مرد اصلی‌اش را فریاد می‌زند بدون اینکه متهم به نرینه‌خویی و ضد زن بودن شود و این مهم با بازی دقیق، محدود شده و ظریف بازیگرانش به دست می‌آورد.

فیلم Another Round در نفی جمله‌ی «دوباره برنمی‌گردد دیگر جوانی» است

فیلم در ستایش یا نکوهش مصرف الکل یا هر ماده اعتیادآور دیگری نیست بلکه در آرزوی آغاز راندی دوباره برای جوانی کردن است. فیلم Another Round در نفی جمله‌ی «دوباره برنمی‌گردد دیگر جوانی» است. اتفاقی که در پرده‌ی آخر، پس از مرگ خودخواسته‌ی یکی از رفقای مارتین رخ می‌دهد بازگشت به سکانس آغازین داستان است. میهمانی و‌‌ سکانس آخر لب دریا، در نماهایی که اکثر قسمت‌های قاب در آن آبی است، ساکنان در تصویر را انگار در آسمان نشان می‌دهد. مارتین پس از خواندن پیام سراسر محبت‌آمیز آنیکا دوباره خودش را باز می‌یابد و بالاخره شروع به کاری که زمانی عاشقش بده مشغول می‌شود، او راز عیش مدام را حالا در عشقی می‌یابد که دوباره به آن رجعت کرده، هنر وینتربرگ در این سکانس شاعری کردن بدون شعاردادن است. از «عاشق شو ار نه روزی کار جهان سرآید» تا «دنیا وفا ندارد ای نور هر دو دیده» که وینتربرگ به خوبی بدون درگیر سانتی‌مانتالیسم شدن، آن‌ها در مدیوم سینما نمایش می‌دهد. فیلمنامه‌ی یک دور دیگر، اگر با حوصله‌ی بیشتری نوشته می‌شد یا پیرنگش در برخی موارد جدی‌تر شکل می‌گرفت (دم دستی بودن برخی اتفاقات؛ دلیل آغاز آزمایش مارتین و رفقایش برای بالابردن سطح الکل خونشان یا مرگ یکی از رفقا که می‌خواهد طرف دیگر باده‌خواری را نمایان کند)، بی‌شک تبدیل به باارزش‌ترین اثر سال می‌شد.

فیلم Another Round فیلمی است که حرکات دوربینش شما را به وجد می‌آورد، مدس میکلسون شما را مبهوت می‌کند و لذت یک تجربه‌ی خاص را برای مخاطب فراهم می‌سازد. یک دور دیگر دعوت به شروعی دوباره است، شاید فرصت زیادی را از دست داده باشیم اما می‌توانیم امیدوار باشیم که زندگی زمان کافی برای یک دور دیگر را نسیبمان کند. انگار زندگی را غیر از دیوانگی با چیز دیگری نیز می‌‌توان تحمل کرد؛ با عشق.