-
0/10
باکس آفیس 2023 در مقابل باکس آفیس 2003 – شباهت‌ها و تفاوت‌ها کدامند؟
10 تغییر باکس آفیس در دهه‌های اخیر
باکس آفیس 2023 در مقایسه با باکس آفیس 2003 بسیار متفاوت به نظر می‌رسد. زیرا در 20 سال اخیر علاوه بر اینکه شاهد تغییرات عمده‌ای در هالیوود بوده‌ایم، شرایط فروش فیلم‌ها نیز تغییر کرده است.
بنابراین مقایسه فیلم‌های سال 2003 با فیلم‌های سال 2023 می‌تواند باعث آگاهی ما از وضعیت گذشته، حال و آینده هالیوود شود. عملکرد یک فیلم در گیشه، همواره بخش مهمی از میزان موفقیت آن فیلم در نزد مخاطبان به حساب می‌آید. اما نکته این‌جاست که معیارهای بحث در مورد وضعیت باکس آفیس، به‌ویژه در 20 سال اخیر، کاملا متحول شده است. قبلا شاهد بودیم که مخاطبان، علاقه زیادی به موفقیت یا شکست فیلمی نداشتند. ولی اکنون می‌بینیم که بحث در مورد نحوه عملکرد فیلم‌ها در باکس آفیس، همواره در حال افزایش است.
البته هنوز شباهت‌هایی بین باکس‌آفیس در سال 2003 و 2023 وجود دارد. مثلا برخی از فرنچایزهای قدیمی (مثل ارباب حلقه‌ها) امروز هم در حال موفقیت هستند. در مقابل، برخی از فرانچایزهای دیگر (مثل دنیای سینمایی مارول) در سال 2003 شهرت چشمگیری نداشتند. همین امر در مورد برخی از ژانرها نیز صادق است. مثلا ژانر ترسناک (Horror) محبوبیت خود را همچنان حفظ کرده است، اما ژانر کمدی (Comedy) اکنون ژانر محبوبی در نزد مخاطبان نیست. بنابراین مقایسه سال‌های 2003 و 2023 قطعا مفید و آگاهی‌بخش خواهد بود.
10 فیلم پرفروش سال 2003 در مقابل 10 فیلم پردرآمد سال 2023
ارباب حلقه‌ها در باکس آفیس 2003 رکورد شکست و باربی در سال 2023 فاتح گیشه‌ها شد
اسامی 10 فیلم پرفروش سال 2003 را در جدول بالا مشاهده می‌کنید. اکنون، همه این فیلم‌ها از شهرت قابل توجهی برخوردار هستند و در زمان خود نیز عملکرد موفقیت‌آمیزی در باکس آفیس داشتند. فرانچایز ارباب حلقه‌ها در این زمینه پیشتاز بود، چراکه ارباب حلقه‌ها: بازگشت پادشاه (Return of the King) فروش خوبی را در گیشه‌ها به ثبت رساند. بزرگترین رقیب این فیلم در آن زمان، جدیدترین انیمیشن پیکسار به نام Finding Nemo بود. علاوه بر این، فیلم‌های ماتریکس 2 و دزدان دریایی کارائیب (اولین قسمت) نیز فیلم‌های پرمخاطب و موفقی بودند.
اما فهرست پردرآمدترین فیلم‌های سال 2023 تا کنون، هم مشابه و هم متفاوت به نظر می‌رسد. باز هم فیلمی از دیزنی و پیکسار در این فهرست حضور دارد، اگرچه این باربی است که در باکس آفیس جهانی پیشتاز است. همچنین سه فیلم ابرقهرمانی در بین 10 فیلم برتر دیده می‌شود (هر سه از مارول) در حالی که تنها یک فیلم ابرقهرمانی در فهرست سال 2003 بود. در کمال تعجب، فقط دو فیلم در جدول سال 2023 وجود دارد که متعلق به فرانچایزی پرطرفدار یا یک IP شناخته‌شده نیست. اسامی 10 فیلم پرفروش 2023 را در جدول بالا مشاهده می‌کنید.
باکس آفیس 2023 با فیلم‌های ۱ میلیارد دلاری غریبه نیست
بیش از 50 فیلم از سال 2003 تا کنون 1 میلیارد دلار فروش داشته‌اند
تولید انبوهی از فیلم‌های یک میلیارد دلاری، شاید بزرگترین تغییر باکس آفیس در 20 سال اخیر باشد. بازگشت پادشاه، تنها فیلم سال 2003 بود که فروشی بیش از یک میلیارد دلار داشت و هیچ فیلم دیگری در آن سال، به این فروش خیره‌کننده نرسید. اما هم‌اکنون که 20 سال از آن روزها می‌گذرد، فروش 1 میلیارد دلاری فیلم‌ها چندان عجیب و غیرمنتظره نیست. امروزه 53 فیلم وجود دارد که چنین فروشی را در گیشه‌ها به ثبت رسانده‌اند و در فهرست پرفروش‌ترین فیلم‌های تاریخ، جای گرفته‌اند. بنابراین رقم 1 میلیارد دلار، کسی را به تعجب وانمی‌دارد.
اما فیلم‌های میلیارد دلاری در حال حاضر، بسیار کمیاب شده‌اند و از این نظر می‌توان گفت که باکس‌آفیس 2023 در وضعیتی مشابه با سال 2003 قرار دارد. از سال 2020 تا کنون 6 فیلم یک میلیارد دلاری به اکران رسیده، اما در سال 2023 تنها دو فیلم وجود دارد: باربی و فیلم برادران سوپر ماریو. در حالی که بازگشت باکس آفیس به وضعیت قبلی‌اش آسان به نظر می‌رسید، سایه همه‌گیری هنوز بالای سر فیلم‌هاست. اکنون باید از خودمان بپرسیم که آیا این وضع ادامه می‌یابد یا اینکه سینما می‌تواند به شرایط قبل از سال 2019 (یعنی قبل از همه‌گیری) بازگردد؟
افزایش تسلط دیزنی بر باکس آفیس از سال 2003 تا سال 2023
در این سال‌ها شاهد تسلط دیزنی بر باکس آفیس بوده‌ایم
دیزنی، بدون شک، یکی از بزرگترین برندگان باکس آفیس در 20 سال اخیر است. در سال 2003، دزدان دریایی کارائیب (Pirates of the Caribbean) تنها فیلم دیزنی در بین 10 فیلم برتر بود. اما امروزه، این استودیو تبدیل به یک مدعی همیشگی برای اکران بزرگترین فیلم سال شده است. از این رو، اغلب دیده می‌شود که تعداد قابل توجهی از 10 فیلم پرفروشِ هر سال به دیزنی تعلق دارد. این مهم از طریق اصلاح رویکرد دیزنی به فیلم‌های اکران‌شده در سینما (با تمرکز بیشتر بر روی فیلم‌های انیمیشن و بازسازی‌های لایواکشن) حاصل شده است.
دیزنی همچنین با خرید پیکسار، لوکاس فیلم، استودیو مارول و فاکس قرن بیستم در این مدت، تسلط خود را بر گیشه‌ها بیشتر کرده است. در این میان، قسمت زیادی از موفقیت چشمگیر دیزنی به خاطر انیمیشن‌های پیکسار بوده است. علاوه بر این، دیزنی با راه‌اندازی مجدد جنگ ستارگان (Star Wars) به موفقیت مالی بزرگی در سال 2015 رسید. همچنین موج موفقیتی که استودیو مارول در فاز دوم و سوم MCU تجربه کرد، سود فراوانی را برای دیزنی به ارمغان آورد. در نتیجه، دیزنی دارای چهار فیلم از 10 فیلم پرفروش در باکس آفیس 2023 است.
اما میزان موفقیتی که دیزنی در دهه 2010 تجربه کرد، اکنون در حال کاهش است. مثلا دنیای سینمایی مارول (MCU) دیگر محبوبیت سابق را ندارد و چند سال است که فیلم‌هایش تبدیل به بمب باکس آفیس می‌شوند. در همین حال، پیکسار نیز دچار مشکلات مالی فراوانی است و اکثر انیمیشن‌هایی که از سال 2020 تولید کرده، موفقیت بسیار کمی داشته‌اند. درضمن باید به فیلم ایندیانا جونز 5 هم اشاره کنیم که قرار بود یکی از فیلم‌های موفق دیزنی در سال 2023 باشد. اما برخلاف انتظارها عمل کرد و شکست سنگینی را در گیشه متحمل شد.
پادشاهی فرانچایزها بر دنیای سینما
IP کلید موفقیت در باکس آفیس است
باکس‌آفیس سال 2003 به‌خوبی نشان می‌دهد که سلطه فرنچایزها بر هالیوود چقدر است. 10 فیلم برتر آن سال، شامل پنج دنباله برای فرنچایزهای موجود و همچنین سه فیلم بود که اولین قسمت از یک مجموعه نوظهور بودند. اما اتکای هالیوود به فرنچایزها در آن سال، فراتر از جدول پرفروش‌ترین فیلم‌ها بود. زیرا بسیاری از فیلم‌های سال 2003 که بیش از 100 میلیون دلار در سراسر جهان به دست آوردند، همگی متعلق به یک IP پرطرفدار بودند. مثلا می‌توان به فیلم‌های سریع و خشن 2، بچه‌های جاسوس 3، بلوند قانونی 2 و کتاب جنگل 2 اشاره کرد.
اتکا به فرنچایزها در طول 20 سال اخیر، افزایش پیدا کرده است. به طوری که تقریبا هر فیلم پرفروش با یک فرانچایز موجود یا یک IP شناخته‌شده، ارتباط دارد. بیش از 40 فیلم در سال 2023 منتشر شده‌اند که متعلق به یک فرانچایز سینمایی (یا حتی یک IP غیرسینمایی) هستند. بازسازی‌هایی مانند پری دریایی کوچک، آثار اقتباس‌شده از بازی‌های ویدیویی مثل برادران سوپرماریو (Super Mario Bros) و نیز فیلم‌هایی همچون باربی (Barbie) از این جمله‌اند. البته شایان ذکر است که برخی از این فیلم‌ها، جزء بمب‌های باکس آفیس 2023 نیز بوده‌اند.
فیلم‌های کمدی در سال 2003 شانس بیشتری برای موفقیت در باکس آفیس داشتند
سال 2003 یک سال عالی برای کمدی‌ها بود
میزان موفقیت کمدی‌ها در 20 سال اخیر به‌شدت تغییر کرده است. سال 2003 سال خوبی برای کمدی‌ها بود چراکه بسیاری از فیلم‌های پرفروش در این سال، کمدی بودند. به عنوان مثال، فیلم بروس قادر مطلق (Bruce Almighty) یکی از موفق‌ترین فیلم‌های کمدی بود که 485 میلیون دلار در باکس آفیس فروخت. به‌علاوه، فیلم‌هایی نظیر عروسی آمریکایی (232.7 میلیون دلار) و فیلم ترسناک 3 (220.6 میلیون دلار) نیز در آن سال وجود داشت. این در حالی است که فیلم کمدی «به دل نگیر» محصول 2023، تنها 87 میلیون دلار فروش کرده است.
معیار موفقیت در باکس آفیس نیز تغییر کرده است
افزایش بودجه در حال حاضر نمی‌تواند منجر به موفقیت فیلم شود
امروزه، خصوصیاتی که یک فیلم برای موفقیت در گیشه باید داشته باشد نیز تغییر کرده است. احتمال دارد که این امر به دلیل افزایش انتظارات استودیوها در مورد نحوه عملکرد فیلم‌ها باشد. فیلمی همچون پسران بد 2 احتمالا پس از فروشِ کمتر از 300 میلیون دلار در سراسر جهان، به عنوان بمب باکس‌آفیس در سال 2023 در نظر گرفته می‌شود. این در حالی است که فیلم مذکور در میان 10 فیلم برتر سال 2003 قرار دارد. همچنین فیلم ماتریکس 2 به دلیل آنکه فروشی برابر با فروش نسخه‌های قبلی خود دارد، اکنون به عنوان فیلمی ناموفق تلقی می‌شود.
دلیل اصلی عدم موفقیت این فیلم‌ها و سایر فیلم‌ها در باکس آفیس 2023، بودجه‌های متورم است. به عنوان مثال، فیلم Finding Nemo بودجه‌ای کمتر از 100 میلیون دلار داشت. اما بیشتر آثار انیمیشنی پیکسار، اکنون با هزینه‌ای حدود 175 تا 200 میلیون دلار تولید می‌شوند. این امر برای Finding Nemo مشکل‌ساز نبود، اما امروزه فشار بیشتری را به فیلم‌ها وارد می‌کند. اکنون فیلم‌های ماتریکس 2، پسران بد 2 و ترمیناتور 3 احتمالا هزینه تولیدی بالاتر از 200 میلیون دلار خواهند داشت که بر میزان موفقیت آن‌ها در زمانه حاضر، تاثیر بسزایی دارد.
محبوبیت فیلم‌های ترسناک در سال 2023 بیشتر از سال 2003 است
فیلم‌های ترسناک می‌توانند بیش از گذشته در باکس آفیس بدرخشند
یکی از تغییرات چشمگیری که در باکس‌آفیس 2023 دیده می‌شود، موفقیت فیلم‌های ترسناک است. در حالی که هیچ فیلم ترسناکی در فهرست پرفروش‌ترین فیلم‌های سال 2003 وجود ندارد، سال 2023 مملو از چنین فیلم‌هایی است. مثلا فیلم‌های راهبه 2، جن‌گیر و Evil Dead Rise هم‌اکنون در میان 30 فیلم برتر باکس آفیس (در سرتاسر دنیا) حضور دارند. علاوه بر این، می‌توان از فیلم‌های قابل توجه دیگری نیز اسم برد. از جمله جن‌زدگی در ونیز، اره X، خرس کوکائینی و نهایتا فیلم با من حرف بزن. آثاری که در گیشه‌ها به موفقیت رسیده‌اند.
ستارگان سینما تاثیری در باکس آفیس سال 2023 ندارند
مخاطبان سینما دیگر به ستاره‌ها اهمیتی نمی‌دهند
تاثیر ستارگان سینما بر موفقیت فیلم‌های سال 2003 کاملا مشهود است. ستاره‌هایی مانند جیم کری، تام کروز، ویل اسمیت و کیانو ریوز همگی موفق شدند که مخاطبان را به سالن‌های سینما بکشانند. در حالی که فیلم‌های ویل اسمیت و کیانو ریوز از فرانچایزها می‌آیند، موفقیت فیلم Bruce Almighty و آخرین سامورایی عمدتا به دلیل بازی جیم کری و تام کروز است. آن‌ها تقریبا بدون توجه به اینکه فیلم در مورد چیست، از قدرت ستاره‌ای برای جذب مخاطب برخوردار بودند. اما قدرت ستارگان سینما در جذب مخاطب، رو به کاهش است.
البته هنوز هم موفقیت فرنچایزهای ماموریت غیرممکن و جان ویک (John Wick) به لطف حضور ستارگان هالیوود است. اما حضور تام کروز و کیانو ریوز در این فیلم‌ها، دیگر اهمیت کلیدی ندارد. چراکه دلیل اصلی فروش آن‌ها، تعلق به یک IP پرطرفدار است و نه حضور بازیگران مشهور. مثلا فیلم‌های MCU حتی با حضور کریس پرت، بری لارسون، پل راد و دیگران باز هم فروش کمی دارند. امروزه حتی حضور فردی مانند دواین جانسون نمی‌تواند منجر به موفقیت فیلم Black Adam در باکس آفیس شود، و این یعنی پایان عصر ستارگان سینما.
هالیوود در سال 2003 قادر به ساخت فیلم‌های 2023 نبود
فناوری CGI در سال 2003 هنوز در ابتدای راه بود
همان‌طور که بسیاری از فیلم‌های سال 2003 در باکس آفیس 2023 به موفقیتی دست نمی‌یابند، بسیاری از پرفروش‌ترین فیلم‌های سال 2023 نیز دو دهه پیش نمی‌توانستند به موفقیت برسند. فیلم‌های ابرقهرمانی 20 سال پیش، به هیچ روی، به محبوبیت یا موفقیت نزدیک نبودند. بنابراین فیلم‌های نگهبانان کهکشان 3، مرد مورچه‌ای: شیدایی کوانتومی و The Flash اگر در آن سال به روی پرده می‌رفتند، قطعا با مشکل مواجه می‌شدند. حتی اگر فیلم Spider-Man: Across the Spider-Verse در سال 2003 ساخته می‌شد، سبک بصری پیشرفته‌ای نداشت.
تنوع جنسی و نژادی در فیلم‌های 2023 بیشتر است
اکنون تصویر بهتری از زنان و رنگین‌پوستان در سینما به نمایش درمی‌آید
زمانی که فیلم‌های سال 2023 را با فیلم‌های سال 2003 مقایسه می‌کنیم، تنوع جنسی و نژادی بیشتری در آن‌ها مشاهده می‌شود. اکنون تعداد فیلم‌هایی که از حضور افراد رنگین‌پوست و زنان استفاده می‌کنند، نسبت به دو دهه اخیر، افزایش پیدا کرده است. در میان فیلم‌های پرفروش 2003 هیچ فیلمی وجود ندارد که زنان، نقش اول آن را ایفا کرده باشند. اما در سال 2023 با سه فیلم باربی، پری دریایی کوچک و المنتال (Elemental) مواجه می‌شویم. همچنین بسیاری از فیلم‌های امسال (همچون مرد عنکبوتی و Creed III) کارگردانان رنگین‌پوست دارند.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید