نقد فیلم The Dig – حفاری

در کشتی دفن شده‌ای باقی مانده از آرامگاه احتمالا انسانی بزرگ، زنی در آستانه‌ی مرگ به همراه مردی که در رابطه‌ای عجیب دلبسته‌ی هم شده‌اند، قرار دارند و در شبی پر ستاره پسر زن،‌ بی اطلاع از حال وخیم مادر، او هم دلبسته به مرد تازه‌ وارد، روی سکان کشتی خیال بافی می‌کند. حفاری مرد انگار نه در دل خاک برای کشف بقایای یک اثر ارزشمند که انگار  در عمق جان خانواده‌ی دو نفره‌ی آن‌ها کند و کاو کرده. کشف این کشتی و قرار گرفتن این سه شخصیت در دل آن به همراه تلفیقی از سکوت و آرامش دائمی فیلم، استعاره‌ی از مبارزه‌ی مرگ، زندگی و جاودانگی و از زیباترین تصاویر سال است اما تبدیل به سینما نمی‌شود. اصل اساسی انسجام در قصه رعایت نشده. نیمه‌ی عمده‌ی داستان و تقریبا تمام خرده‌ پیرنگ‌های دیگر در جهت حفظ کلیت فیلم The Dig نیستند. هر کدام از قصه‌ها، چه رابطه‌ی از نفس افتاده‌ی دختر جوان با نقش آفرینی لیلی جیمز و همسرش که در ادامه‌اش رابطه‌عاشقانه‌ی این دختر سرخورده با یکی از اعضای تیم حفاری رخ می‌دهد و چه در ارتباط بازیل بروان و همسرش، که واقعا عنصری اضافه در فیلم است. تمام این قصه‌ها در کنار چندین روایت دیگر در فیلم بیشتر حالتی مینی سریال گونه به داستان بخشیده‌اند و از سینما خروج کرده‌اند.

تلفیق آرامش قبل از طوفان، پیش از پیوستن انگلستان به جنگ جهانی دوم، در پس زمینه‌ای از رنگ‌‌های گرم و بستر تماتیک مرگ، جاودانگی و زندگی اینقدر کشش و زیبایی در خودش داشت که نیازی به این همه خرده داستان‌های فرعی و بی‌مایه نباشد

مشکل این است که مثلا با حذف هر یک از خرده داستان‌های توصیف شده هیچ تفاوتی در بقیه داستان‌ها ایجاد نمی‌شود و جای تاسف دارد که فیلمنامه‌نویسان به جای پر و بال دادن به بدنه‌ی اصلی، ماجرای حفاری برای بیرون کشیدن کشتی و رابطه‌ی بازیل و خانم پریتی، دست‌آویز چندین قصه‌ی فرعی نامرتبط شدند تا بی ذوقی خودشان را عیان کنند. این اتفاق باعث گم شدن مسیر کارگردان نیز شده. در فصل‌های حفاری، کارگردان نمی‌داند دکوپاژ و میزانسن چیدنش باید در خدمت کدام قصه باشد، به کدام پس زمینه‌ی داستانی باید بیشتر اهمیت بدهد و کدام شخصیت‌ها باید در متن و کدام یک باید در حاشیه باشند. فیلمنامه‌نویس اشتباهات خود را فقط محدود به ورود خرده پیرنگ‌های فرعی نکرده. مویرا بوفینی در این مقام برای تاکید روی جریان سیال مرگ، زندگی و جاودانگی در اثر، روی چیز‌هایی دست گذاشته که ارزش اثر را به شدت فرو کاسته‌اند. سقوط هواپیمای انگلیسی و تلاش شخصیت‌ها برای نجات او نه تنها شعاری از آب درآمده که حتی فاقد ارزش هنری و سینمایی شده است.

بازیگران اما، اگر حضورشان را مستقل از کل داستان در هر جهتی که بازی می‌کنند بررسی کنیم، روان و درست بازی کرده‌اند. بازی کری مولیگان با اینکه از فیلم دیگر امسالش یعنی Promosing Young Woman عقب‌تر از است اما در کنار رالف فاینس دو ستاره‌ی درخشان فیلم هستند و رابطه‌ی غریب آن‌ها،‌ رد و بدل‌ شدن نگاه‌های ریز و جواب‌های از سر صداقت و مهربانی و یا حتی شوقی پنهان که در پس چهره‌ی هرکدام پیش از ملاقات دیگری نهفته است، از جذابیت‌های فیلم است و باعث می‌شود یکبار صرف وقت برای تماشای آن بیهوده نباشد.