نقد فیلم Promising Young Woman – زن جوان نوید دهنده

نمی‌خواهم در یک سیر تاریخی بررسی کنم که چه شد ما به اینجا رسیدیم. جایی که عمدتا زنان فیلمساز خودشان مسائل بزرگی چون شان زن در جهان معاصر را به امری سطحی بدل می‌کنند و به سادگی از رویش می‌گذرند. می‌خواهیم ببینیم در فیلمی چون Promising Young Woman این اتفاق چگونه باعث عدم تاثیرپذیری در اثر می‌شود. فیلمی که به واقع پرچم دار اصلی جنبش Metoo و نامزد بهترین فیلم درام در گلدن گلوب شده آیا نباید پرداخت هوشمندانه‌تر، هنری‌تر و سینمایی‌تری نسبت به داستانش داشته باشد؟ اگر فیلم را یک شبکه‌ی معنایی در نظر بگیریم و هر عضو را در ارتباط با این شبکه بسنجیم و به آن اعتبار ببخشیم، همخوانی دو بازیگر اصلی فیلم، کری مولیگان و بو بورنهام، در سکانس داروخانه با ترانه پاریس همیلتون نشانه‌ی چیست؟ پاریس همیلتون به همان چیزهایی شهره است که خانواده‌ی کارداشیان‌ها هستند و استفاده از ترانه‌ی او در یکی از عاشقانه‌ترین فصل‌های داستان چیزی غیر از ویرانی تمام ارزش‌های اثر نیست. بحث نکوهش یا ستاش همیلتون‌ها یا چرایی محبوبیت و معروف شدنشان نیست،‌ بلکه بحث الگویی کمال یافته از زن در میان است که با انتخاب‌های نادرست کارگردان از بین رفته. کارگردان جوان داستان ما که نویسنده‌ی اثر نیز هست، دچار نگاه سطحی و عوام‌گرایانه به جنبش‌های مربوط به زنان شده. 

مایه‌ی داستان فیلم Promising Young Woman اذیت و آزار زنان است که منجر به مرگ عزیزی می‌شود و در انتها به انتقامی سخت بدل خواهد شد

«کسی» برای دادن درس عبرت به مردان هوس باز و شهوتران، هر شب یکی از آن‌ها به دام بازی خودساخته‌اش می‌اندازد و در انتها آن‌ها را با ترسی احتمالا بازدارنده رها می‌کند. فیلم سعی می‌کند در این بازی ما را به چالش بکشاند و یکی از دلایل تاثیر گذاری سکانس مواجهه‌ی کسی و  الکساندر مونرو در شب میهمانی مجردی، پیشنه‌ای که در ابتدای فیلم در ذهن ما شکل گرفته و دائم به یاد ما می‌آید شاید این هم یک شوخی دیگر باشد اما نیست و «کسی» برای اثبات حقانیت نینا و البته برقراری عدالت در حرکتی انتحاری یا اشتباهی! خودش را قربانی مردی می‌کند که چیزی از هیولا کم ندارد. 

البته خاستگاه این تصویرآفرینی از مردان در فیلم Promising Young Woman، پیش از هر عامل دیگری در جامعه‌ی آمریکایی نمود دارد. این نمایش از انواع و اقسام مردان دروغ گو، بی صفت و هوس‌باز، شاید همان تصویری است که کارگردان در مسیر زندگی خودش دیده و آن را درک کرده اما مشکل این است او دید سطحی و تک بعدی خودش را در فیلمی که نشان‌دهنده‌ی کل جهان یک هنرمند است بازتاب داده. توقع از هنرمندان این است که نه تنها دید گسترده‌تری نسبت به شرایط و محیطشان داشته باشند بلکه چاره و یا راهکاری برای مشکلاتی که مطرح می‌کنند نیز داشته باشند.  این در معرض توجه قرار گرفتن زنان در سینما طی چند سال اخیر باعث شده تا شاهد پرداخت‌های نسبت به مسائل آنان شکل بگیرد و گاهی حتی سینما در زیر شعار‌ها و‌ تبلیغات فیلم برای موج سواری روی جریان مدفوت شود.

مایه‌ی داستان فیلم Promising Young Woman اذیت و آزار زنان است که منجر به مرگ عزیزی می‌شود و در انتها به انتقامی سخت بدل خواهد شد. اما ما نه چرایی عزیز بودن نینا را به عنوان عنصر پیش‌برنده‌ی داستان می‌فهمیم و نه روایت به شکلی درست انتقام را نشان می‌دهد. آشنا شدن «کسی» با آدام انگار حکم آن آخرین ورق بازی دارد که اگر خوب بیاید از رفتن به خانه منصرف می‌شویم و اگر بد بیاید خود را در منجلاب باخت‌های پشت سر هم غرق می‌کنیم. آدام آن ورقی نیست که بتواند کسی را به زندگی آرام و به دور از خشونت رهنمون کند. در واقع بخشش یا عدم بخشایش «کسی» انگار به خوب بودن یا نبودن آدام محدود می‌شد و مثلا اگر مرد مورد علاقه‌اش آن روز در آن مراسم عیش و نوش خفت‌بار شرکت نمی‌کرد، «کسی» از خیر احقاق حق و جست و جو برای عدالت خواهی می‌گذشت و به زندگی ادامه می‌داد و این مسئله‌ای است که مرگ غم‌انگیز او در پایان داستان را عاری از هرگونه حس قهرمان‌گونه یا آرمان‌طلبانه می‌کند.