فیلم TENET با تریلرهای هیجانانگیزش حسابی دل طرفداران کریستوفر نولان را برده اما باعث شکلگیری سوال بزرگی هم شده است. آیا داستان فیلم TENET ارتباطی با فیلم Inception دارد؟
در شرایطی که اکران عمومی فیلمها در سینماها به دلیل همهگیری جهانی ویروس کرونا لغو شده، جدیدترین فیلم کریستوفر نولان به نام TENET به شدت صبر علاقهمندان به سینما را برای پایان قرنطینه و بازگشت شکوه به پردهی نقرهای لبریز کرده. TENET قرار است جسورانهترین و پرخرجترین فیلم این کارگردان انگلیسی باشد. این گزاره به خودیِ خود ادعای بزرگی است؛ چراکه نولان سابقهی ساخت آثاری بسیار درخشان و پیچیده همچون سهگانهی «شوالیهی تاریکی» (The Dark Knight)، «میانستارهای» (Interstellar) و «تلقین» (Inception) را در کارنامه دارد و اگر بنا باشد TENET از همهی آنها پیشی بگیرد، یعنی با اثری بسیار فوقالعاده طرف هستیم. تریلرهایی که تاکنون از فیلم منتشر شدهاند، علاوه بر نمایش گوشهای از هیجان و جلوههای فوقالعادهی آن، ما در دریای پیچیدگی داستان فیلم TENET هم غرق کردهاند. داستانی که از حالا گمان میرود به شکلی مستقیم یا غیرمستقیم با Inception در ارتباط است.
برای بررسی احتمال ارتباط داستان دو فیلم بهتر است از سوابق نولان شروع کنیم که چندان برای علاقهمندان به این نظریه امیدبخش نیست. نولان هیچگاه فیلمهایش را در دنیاهای مشترک نساخته و غیر از شوالیهی تاریکی که در قالب یک سهگانه ساخته شد، تمامی آثار او فیلمهای مستقل از هم بودهاند. با این وجود با شناختی که از نولان و ایدههای جسورانهاش داریم، ممکن است TENET یک استثنا باشد. فراموش نکنیم که این فیلم میزبان بسیاری از «اولینها» در کارنامهی کاری کارگردان انگلیسی است. نه تنها نولان این بار به جای هانس زیمر کهنهکار به سراغ لودویگ گورانسون (Black Panther) برای آهنگسازی فیلمش رفته، بلکه برای اولین بار هم از یک هنرپیشهی سیاهپوست (جان دیوید واشنگتن) برای نقش اصلی فیلمش استفاده کرده است. به علاوه لی اسمیت، تدوینگر برجستهی هالیوود که سابقهی همکاری طولانی با نولان را دارد، در این فیلم جای خودش را به جنیفر لِیم (Manchester By the Sea) داده است. نولان اصلا به تنوعطلبی در انتخاب اعضای تیم تولید فیلمهایش مشهور نیست و همین میتواند یک نشانه باشد.
دستاندرکاران و بازیگران فیلم، تاکنون غیر از ابراز سردرگمی در درک داستان هنگام فیلمبرداری، نسبت به ارتباط بین دو فیلم مورد بحثمان حرف خاصی نزدهاند. تنها جان دیوید واشنگتن در اظهار نظر عجیبی اذعان داشته که TENET و Inception با هم «فامیل» (در انگلیسی کلمهی “Related” هم بهمعنای «مرتبط» است و هم «فامیل») هستند، اما از طریق «ازدواج». با اینکه این سخن واشنگتن ممکن است صرفا بازی بامزهای با کلمات باشد، اما بسیاری از علاقهمندان تصور میکنند که منظوری پشت حرف او نشسته و شاید واقعا رابطهی غیرمستقیمی میان این دو وجود داشته باشد.
ما با کارگردان خلاقی چون کریستوفر نولان طرفیم. پس اگر قرار است TENET و Inception مرتبط باشند، این ارتباط هرگز واضح و مستقیم نخواهد بود. این موضوع یعنی بسیار بعید است که TENET یک دنبالهی رسمی باشد، اما تریلرهای منتشرشده دارای حال و هوا و امضای مشخصی هستند که بیش از هر چیز ما را به یاد اینسپشن میاندازند. علاوه بر شباهتهای فضاسازی و دنیای فیلم، کاراکترهای اصلی با بازی جان دیوید واشنگتن و رابرت پتینسون همچون دام کاب و آرتور درگیر فناوری پیچیدهای هستند که برای مصارف جاسوسی و توطئههای بزرگ کاربرد دارد. حتی یک صحنهی مشخص در تریلر که واشنگتن را در حال تقلا روی ریل قطار نشان میدهد، به شدت شبیه به صحنهی خودکشی کاب و همسرش روی ریل برای بیدار شدن از خواب است. تئوریپردازان حتی پا را فراتر گذاشتهاند و مشخصا کاراکتر پتینسون و الیزابت دبیکی را همان جیمز و فیلیپا، فرزندان کاب، در اینسپشن میدانند که حالا بزرگ شده و به نوعی پا جای پای پدر گذاشتهاند. با اینکه ما هم موافقیم که بلوند شدن موهای قهوهای پتینسون در این فیلم قطعا اتفاقی نیست (جیمز هم در اینسپشن موهای بلوند داشت)، این مسئله که این دو کاراکتر به طور مستقیم در TENET بهعنوان فرزندان نقش اصلی Inception معرفی شوند را یک احتمال بسیار ضعیف میدانیم. نولان قطعا نقشههای دیوانهکنندهتری را برایمان تدارک دیده است.
شاید در سادهترین حالت، داستان فیلم TENET در برههی دیگری در دنیای Inception جریان داشته باشد؛ جایی که علاوه بر فناوری دستکاری رویاها، امکان برگرداندن زمان روی اشیا خاص هم به وجود آمده و کاراکترهای واشنگتن و پتینسون مسئول مقابله با سواستفادهکنندگان از این فناوری حیرتانگیز هستند. در فیلمهای اخیر نولان دیدهایم که او چگونه متمایل به تمرکز روی نقش نسل جدید و فرزندان کاراکترهای اصلی در شکلگیری و نجات دنیا شده است؛ کافی است نگاهی به Dunkirk، Dark Knight Rises و مهمتر از همه Interstellar بیندازید. اگر واقعا جیمز و فیلیپا در TENET مسئولیت نجات دنیا را برعهده گرفته باشند، این کار باید به شکلی انجام شود که به پایانبندی مرموز Inception خدشهای وارد نشود. نولان هیچگاه دقیقا توضیح نداده که در پایان اینسپشن همهچیز رویا بود یا خیر و حال بسیار دور از ذهن است که فیلم جدیدش به کل آن پایانبندی ظریف و پربحث را زیر سوال ببرد. به همین منظور است که پیشبینی متفاوتی در سر داریم.
پیشهی کاب و مال به همراه آرتور، آریادنی و ایمز در فیلم Inception استعارهای جالب از زندگی حرفهای نولان، همسرش و تیم تولید فیلمهایش بود
یکی از نکات بسیار جالب و تاملبرانگیز اینسپشن، شباهت آن به زندگی واقعی نولان بود. نه تنها کاراکتر اصلی از لحاظ ظاهری به خود او شباهت داشت، بلکه همسرش «مال»، با بازی ماریون کوتیار نیز شبیه به اِما توماس، همسر نولان بود که از قضا تهیهکنندهی آثار او نیز شناخته میشود. پیشهی کاب و مال به همراه آرتور، آریادنی و ایمز در فیلم استعارهای جالب از زندگی حرفهای نولان، همسرش و تیم تولید فیلمهایش بود: یک کارگردان (کاب/نولان) که با کمک تهیهکننده و طراح تولید (توماس/مال، آریادنی و آرتور) به ساخت فیلم (رویا) مشغول است که بازیگران (ایمز) در آن بازی میکنند و هزینهاش را یک شرکت یا فرد سرمایهدار (سایتو و سازمانش) تامین میکنند. اگر همین رابطهی استعاری میان TENET و Inception به شکل کمی متفاوت یا گستردهتر وجود داشته باشد چه؟ شاید این بار در دنیایی با مکانیکها و قوانین دیوانهوار مختص خودش، افرادی معادل دام کاب، مال، آرتور، جیمز و فیلیپا داشته باشیم که مطابق شعارهای تریلر «ماموریت جدیدی» دارند و آن هم جلوگیری از جنگ جهانی سوم است. دنیایی که همچون اینسپشن، بار دیگر استعارهای از دنیا و زندگی واقعی هم هست، فقط این بار مطابق با رویهی جدید نولان، «نسل جدید» در آن قهرمان داستان است و دنیا را از آشوب نجات خواهد داد.
بدون شک کریستوفر نولان یکی از کارگردانان برجستهی دنیاست که آثارش بعد از گذشت چندین سال هنوز محل بحث و تئوریپردازی هستند. شهرت نولان به گونهای است که او در اکثر آثار خود دقیقا میداند چطور ذهن مخاطبش را به بازی بگیرد؛ حال تصور کنید پیشبینی داستان فیلم جدید او، چقدر دشوار و البته هیجانانگیز است. فیلم TENET از حالا جسورانهترین و پرخرجترین اثر نولان توصیف شده و نمیتوانیم تا تابستان صبر کنیم تا او بار دیگر مغزهایمان را در وهلهی اول منفجر و سپس وادارمان کند که به واقعیت وجود خودمان هم شک کنیم.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید