در قسمت سوم مقاله نسل ماینکرفت، درمییابیم که بازی ماینکرفت بازیکنان را به سمت یادگیری کدهای دستوری خطی سوق میدهد و مهمتر اینکه کودکان را با مسائل اجتماعی نیز آشنا میکند.
همانطور که اشاره کردیم، ماینکرفت را باید جزء بهترین بازیهای آموزشی دانست که بازیکنان و به خصوص کودکان را با مفاهیم کد نویسی و برنامه نویسی آشنا میکند. با این حال، این عنوان هرگز با هدف آموزش چنین مبانیای ساخته و عرضه نشده و سازندگان صرفا بر اساس علایق و سلیقه خود دست به توسعه ماینکرفت زدهاند. به عبارتی، اینکه ماینکرفت جایگاه بالایی در میان بازیهای آموزشی دارد، یک موضوع کاملا اتفاقیای بوده که حتی اعضای استودیوی موجنگ نیز از تاثیرگذاری اثر خود روی مهارت برنامه نویسی کودکان حیرت زده هستند. جنس برگنستن (Jens Bergensten) اولین فردی است که به استخدام استودیوی موجنگ درآمده و به عنوان توسعه دهنده ارشد روی ساخت بازی Minecraft فعالیت کرده است. او در خصوص آموزشی بودن ماینکرفت میگوید: «ما هرگز کارمان را با چنین هدفی [آموزش مبانی برنامه نویسی در ماینکرفت] شروع نکرده بودیم. ما همواره این عنوان را بر اساس تمایل و علایق خود میساختیم.»
برخی از کودکان دنیای ماینکرفت خود را به لطف تایپ کدهای دستوری خطی کنترل میکنند!
جالب اینجا است که دنیای ماینکرفت از حیث تعلیم تنها به دروازههای AND و OR ختم نشده و دیگر ویژگیهای آن مبانی مختلفی از برنامه نویسی را به کودکان آموزش میدهد. به عنوان مثال، تمامی کارهایی که برنامه نویسها در حین ساخت یک برنامه انجام میدهند، از طریق کلیک و اشاره نبوده و آنها دائما برنامه خود را به کمک کدهای دستوری خطی یا همان Command Lines کنترل میکنند. به عبارتی، اگرچه امروزه غالب نرم افزارها به ظاهر از طریق کلیک و اشاره مدیریت میشوند تا استفاده از آن برای عموم آسان باشد، اما این موضوع صرفا ظاهر قضیه بوده و در پشت پرده یک سری کدهای دستوری میان نرم افزار و کامپیوتر رد و بدل شده تا برنامه به خواسته کاربر پاسخ دهد. بسیاری از کدنویسها با رابط کاربری اشاره و کلیک موافق هستند و ساخت چنین برنامههایی را به خاطر استفاده آسان از سوی تمامی اقشار مردم مناسب میدانند. با این حال، عده دیگر بر این باورند که این روابط کاربری باعث شده تا کودکان مثل دهههای 70 و 80 میلادی با پایه و مفاهیم اساسی برنامه نویسی در کامپیوتر آشنا نمیشوند و مهمتر اینکه هرگز نیز به سمت کد نویسی یک برنامه نمیروند، چرا که این کودکان به کنترل یک برنامه از طریق کدهای دستوری عادت ندارند.
این در حالی است که بازی ماینکرفت کودکان را به استفاده از کدهای دستوری تشویق و تا حدودی آنها را با چنین متون دستوری آشنا میکند. در این عنوان، اگر حرف «t» یا «/» را تایپ کنید، فضایی برای مکالمه با سایر دوستان و یا اعمال دستورهای نوشتاری ایجاد میشود که سپس با تایپ کد دستوری مورد نظر، میتوانید تغییراتی در بازی اعمال کنید. برای مثال، با تایپ عبارت «/time set 0» زمان بازی دستخوش تغییراتی شده و به طور ناگهانی خورشید سوزان دنیای ماینکرفت در افق نمایان میشود. به همین ترتیب، کودکان برای تحقق اهداف خود همواره باید با مجموعهای از کدهای دستوری دست و کله بزنند که این موضوع به خودی خود یکی از مهمترین پایههای برنامه نویسی را به آنها آموزش میدهد.
گاس (Gus) یکی از بازیکنان کلاس هفتمی ماینکرفت است که بیشتر وقت خود را به همراه دوستانش صرف تجربه این عنوان روی سرورهای مشترک میکند. او هرچند هنوز با مبانی کلی برنامه نویسی آشنا نیست، اما دائما در بازی ماینکرفت از کدهای دستوری مختلفی استفاده میکند. هنگامی که در حال تماشای بازی گاس بودیم، او با تایپ عبارت «/give AdventureNerd bow 1 0 {Unbreakable:1,ench:[{id:51,lvl:1}],display:{Name:“Destiny”}}» به سلاح بهتری دست پیدا کرد. به لطف این دستور، تیر و کمان مقاومی در اختیار کاراکتر AdventureNerd که در واقع همان آواتار گاس در دنیای ماینکرفت است، قرار گرفت. افزون بر این، با توجه به کد دستوری فوق، تیر و کمان جدید گاس به قدری محکم بوده که هرگز نمیشکند و نام «سرنوشت» نیز همواره روی آن نقش میبندد. جالب است بدانید که صفحه دسکتاپ مک گاس مملو از چنین کدهای دستوری برای بازی ماینکرفت است. دستوراتی که گاس در اغلب مواقع از آنها استفاده کرده و دنیای ماینکرفت خود را مدیریت میکند. برخی از این فرمانهای نوشتاری را نیز میتوان در بلوکهای دستوری Commsnd Blocks اعمال کرد که با کلیک روی بلوک مورد نظر، دستور آن به سرعت اجرا میشود.
میمی ایتو (Mimi Ito)، جامعه شناس دانشگاه کالیفرنیا، چندی پیش با تاسیس شرکت Connected Camps، بخش چندنفره آنلاینی خلق کرد تا کودکان در کنار یکدیگر به تجربه بازی ماینکرفت بپردازند. او با دقت هر چه تمام شیوه تجربه بازی گیمرها را بررسی کرد که در نهایت به نتایج جالبی دست یافت. به گفته او، زمانی که کودکان با یکدیگر به تجربه بازی ماینکرفت پرداخته و از المانهای هگ گونه آن یعنی اتصال بلوکهای رد استون استفاده میکنند، اغلب به منظور کسب اطلاعات بیشتر به انجمنهای مربوطه مراجعه میکنند. از این رو، آنها با بازیکنان بزرگسال دنیای ماینکرفت تعامل و راه حل مناسبی برای مشکلات و دردسرهای خود پیدا میکنند؛ افرادی که اکثرا یک برنامه نویس تمام وقت بوده و عاشق بازیهای ویدیویی هستند. این موضوع باعث میشود تا کودکان ناخودآگاه با برنامه نویسان حرفهای صحبت و از تجربهها و اطلاعات آنها استفاده کنند. میمی ایتو معتقد است فرومها و انجمنهای آنلاین تنها یکی از روشهایی است که کودکان میتوانند به پای صحبت با افراد بزرگتر و حرفهای تر بشینند.
جالبتر اینکه این تعامل سازنده شخصیت کودکان را نیز شکل میدهد، چرا که آنها تا حدودی با مسیر افراد حرفهای آشنا شده و در جریان اتفاقات زندگی برنامه نویسان نیز قرار میگیرند. موردی که هرگز در مدارس به آن پرداخته نمیشود و اکثر کودکان در زندگی عادی و روزمره خود با افراد حرفهای سر و کله نمیزنند. میمی ایتو در این باره میگوید: «یک راهنمای بزرگسال همواره درهایی را روی کودکان باز میکند که پیشتر رویشان باز نشده است.»
البته، شاید با خودتان بگویید که ارتباط کودکان با بزرگسالان در فضای مجازی تبعات منفی زیادی هم دارد و حتی شماری از منتقدان از این نوع ارتباط در محیط مجازی ابراز نارضایتی میکنند. با این حال، همانطور که ایتو اشاره میکند، موضوع بحث کودکان با این افراد حرفهای صرفا به المانهای هک گونه و نحوه استفاده از آنها در بازی ماینکرفت خلاصه شده و زمانی که صحبت از مباحث علمی در چنین انجمنهایی به میان میآید، این فرومها عملکردی مشابه قبیلههایی دارند که در طول هزاران سال، دانشها را سینه سینه به نسلهای بعدی خود آموخته و منتقل کردهاند.
ماینکرفت کودکان را به آموزش مهارتهای مختلف تشویق میکند؛ اِلی یک پسر 15 ساله است که به خاطر علاقه زیاد به تکسچر پکها ماینکرفت، به طور کامل به برنامه فتوشاپ مسلط شده است!
دیگر نتایج به دست آمده تحقیقات میمی ایتو نشان میدهد که کودکان پس از تجربه بازی ماینکرفت، به مهارتهای دنیای واقعی نیز علاقهمند میشوند. برای مثال، Texture Pack های بازی ماینکرفت شاید در نگاه اول صرفا جنبه ظاهری داشته باشند، اما طراحی همین تکسچر پکها عدهای را به آموزش مهارتهای پیشرفته فتوشاپ تشویق کرده است. در ابتدا، بهتر است بدانید که Texture Pack های بازی ماینکرفت در واقع یک لایه تزئینی است که با استفاده از آن دور اشیای سه بعدی حاضر در بازی، میتوان شکل کلی اشیا و طرحهای آن را تغییر داد. در همین راستا، اِلی یک پسر 15 ساله است که علاقه زیادی به Texture Pack های بازی ماینکرفت دارد. او چند وقتی است که در انجمنهای ماینکرفت با دیگر طراحان مختلفی صحبت میکند تا به کمک آنها با روند ساخت تکسچرها آشنا شود. در پی این علاقه، اِلی خود را مجبور کرده که نقاشی و طراحی با کامپیوتر را بیاموزد تا به تنهایی تکسچرهای متنوعی برای ماینکرفت خلق کند. در این میان، او تکسچرهای اصلی بازی Minecraft را با تکسچرهای ساخته شده توسط سایر بازیکنان مقایسه کرده و از طرفی غالب طراحیهای خود را در فرومهای ماینکرفت به اشتراک گذاشته است.
آپدیتهای هفتگی ماینکرفت هر از گاهی بازیکنان را به دردسر میاندازد؛ با این وجود، این موضوع باعث میشود تا کودکان ایرادات پیش آمده را ابتدا ریشه یابی و سپس حل کنند.
استودیوی موجنگ نیز با بررسی چنین طرحهایی، همواره به استقبال از ایدههای بازیکنان پرداخته و مادها و بهروزرسانیهای متعددی را برای ماینکرفت منتشر میکند که گاها برخلاف انتظار، دردسرهای زیادی را برای گیمرها به همراه میآورد. این استودیو به طور منظم هر هفته آپدیت جدیدی را برای اثر خود عرضه میکند که شماری از این بهروزرسانیها با نسخههای قبلی و کدنویسی آنها سازگار نیستند. موضوعی که همواره موج نارضایتی عده زیادی از بازیکنان را به راه انداخته و کودکان را مجبور به بازنگری به اجزای سازه خود و رفع مشکل ایجاد شده میکند. به عبارت سادهتر، کم نیستند افرادی که با دریافت بهروزرسانی جدید متوجه میشوند سازه پیچیده خود دیگر مشابه سابق و به درستی کار نمیکند و شیوه کارکرد اجزای آن با تغییراتی روبهرو شده است. برای مثال، یکی از بازیکنان خوش ذوق ماینکرفت چند ماهی وقت خود را صرف خلق یک ترن هوایی بزرگ و پیچیده در دنیای ماینکرفت کرده بود که کابینهای آن به کمک بلوکهای رد استون حرکت میکرد. سپس طولی نکشید که استودیوی موجنگ با انتشار یک بهروزرسان، شیوه کارکرد بلوکهای رد استون را به کلی تغییر داد و سازه این کاربر دیگر مثل سابق عمل نکرد. مهمتر اینکه ماجرا صرفا به عرضه چنین آپدیتهای دردسر آمیزی خلاصه نشده و تنها یک بار کرش سرور بازی میتواند زحمت چندین ماهه بازیکنان را در آن واحد به نابودی بکشاند.
میمی ایتو بر این باور است که اگرچه این اتفاقات در نگاه اول چندان خوشایند و مطلوب به نظر نمیرسند، اما در مجموع به نفع کاربران خواهد بود. او معتقد است که از نظر فرهنگی، بخشی از تجربه نهایی بازی ماینکرفت به بروز چنین مشکلاتی تعلق دارد که در نتیجه، باعث میشود تا بازیکنان هم از لحاظ ذهنی و هم از لحاظ تجربه بازی، انعطاف پذیری بیشتری از خود نشان دهند. به گفته ایتو، نحوه برخورد بازیکنان با مشکلات ماینکرفت مشابه برخورد آنها با ایرادات دیگر برنامهها از جمله نرمافزارهای آیفون و یا آیپد نیست. برای مثال، زمانی که کودکان با مشکلات آیفون یا آیپد روبهرو میشوند، تنها میگوید: «چرا دستگاه من خراب شده است؟» این در حالی است که اگر چنین ایرادی در دنیای ماینکرفت اتفاق بیافتد، این افراد با خود میگویند: «اه، سازندگان باز هم یک چیز را خراب کردهاند، باید سر در بیاورم که آنها چه چیزی را تغییر دادهاند.»
در حال حاضر چیزی در حدود ده سال از انتشار بازی ماینکرفت میگذرد و ایان بوگوست (Ian Bogost) بهزودی دانشجویانی در موسسه Georgia Tech خواهد داشت. افرادی که دوران کودکی خود را با تجربه ماینکرفت طی کردهاند و شاید هم بتوان گفت که از نسل ماینکرفت هستند. ایان بوگوست در این باره میگوید: «خیلی خیلی مشتاق هستم که ببینم نحوه برخورد این نسل از دانشجویان با تکنولوژی چگونه خواهد بود.» با توجه به اینکه ماینکرفت یک اثر آموزشی است که مفاهیم برنامه نویسی را به طرز شگفت انگیزی به کودکان آموزش میدهد، هیچ شکی نیست که این دانشجویان به طور پیش فرض با یک سری از پایههای کد نویسی آشنا و در جریان کارها و مشکلات برنامه نویسی هستند.
ماینکرفت در لحظه شروع بازی شما را در یک دنیای مرموزی قرار میدهد که حسابی سردرگمتان میکند.
چهار سال پیش، دختر یازده سالهای به نام آوا (Ava) شروع به تجربه بازی ماینکرفت کرد. او پیش از اینکه به سراغ ساخت سازههای پیچیده ذهن خود برود، از حالت بقا وارد دنیای ماینکرفت شد. بدیهی است که در ابتدا، آوا مشابه هر بازیکن تازه واردی هیچ ایده خاصی برای انجام در بازی نداشت و از اتفاقات بازی چندان باخبر نبود. در این میان، شب فرا رسید و ناگهان اسکلتها و هیولاها از زمین بیرون درآمدند که همگی شخصیت آوا در بازی را دنبال میکردند. در وهله اول، آوا فکر کرد که این موجودات جزء دوستان او در بازی هستند، اما طولی نکشید که متوجه شد دنیای ماینکرفت همواره محل امنی برای او نبوده و این بار خبری از برخورد دوستانه نیست. این حالت از بازی ماینکرفت برای پرورش و تربیت کودکان نیز بسیار سودمند است، چرا که کودکان در دنیای واقعی اغلب به دنبال ایجاد ارتباط با افراد ناآشنایی هستند که هر از گاهی مناسب آنها نخواهد بود. از این رو، حالت بقا ماینکرفت این موضوع را به کودکان آموزش میدهد که هر شخصی در رده دوست آنها قرار ندارد و چه بسا دشمنان و بدخواهان زیادی چه در دنیای مجازی و چه در دنیای واقعی وجود دارد.
Minecraft یک اثر بسیار پیچیده و مرموزی است که از همان دقایق اول، بازیکنان را در دنیای عجیب و غریب و صدالبته مرموزی قرار میدهد. مهمتر اینکه از همان ابتدای کار، هیچ آموزش خاصی به نمایش گذاشته نمیشود و کودکان باید در محیط بازی چرخ بزنند تا از همه چیز سر در بیاورند. البته، ذکر این نکته مهم است که هماکنون برخی از نسخههای بازی ماینکرفت از جمله نسخه ایکس باکس وان و پلیاستیشن 4 دارای بخش آموزشی است که یک سری از مبانی این عنوان را به طرق مختلف به بازیکنان آموزش میدهد. با این حال، زمانی که بازی ماینکرفت برای اولین بار راهی بازار شد، کودکان بدون استفاده از راهنماها و با تکیه بر تجربه خود به ساخت سازههای پیچیده و گوناگونی روی آورند.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید