توضیح فلسفه سریال Dark به زبانی ساده

اگر آدام را در سریال Dark نمادی از جبرگرایی بدانیم، ایوا در سوی مقابل، فردی است تقدیرگرا. ایوا در سریال به این باور رسیده که برای برجا ماندن دنیای خود و آدام، باید شهر ویندن را به همین صورتی که هست، پذیرفت و از جنگ با سرنوشت پرهیز کرد؛ صورتی که هم به گفته‌ی ایوا و هم آدام، ویندن مثل یک تومور در حال رشد است. امثالِ ایوا در این دنیا کم نیستند و فارغ از بحث و جدل‌های مذهبی، بسیاری از مردم باور دارند که تنها یک سرنوشت در انتظار آن‌هاست. البته ناگفته نماند که مفهوم تقدیرگرایی در کشورهای جهان اول کمتر دیده می‌شود و انسان‌ها بر اساس فرهنگ و وضعیت اقتصادی بهتری که دارند، بیشتر در تلاش هستند تا آینده‌ای را برای خود بسازند تا این‌که منتظر باشند آینده‌ای از پیش‌تعیین‌شده را در آغوش بگیرند. کمااین‌که شخصیت‌های حاضر در دنیای سریال دارک (و حتی خودِ بیننده)، در ابتدا کسی درک نمی‌کرد که انگیزه‌ی آدام از این همه رفتارهای مرموز و سلسله‌وار چیست و حتی بسیاری از مخاطب‌های سریال تا پیش از فصل سوم فکر می‌کرده‌اند که آدام، واقعا آنتاگونیست و شخصیت منفی این سریال است؛ چراکه این دسته از بیننده‌ها به سمت تقدیرگرایی گرایش پیدا کرده‌اند یا به صورت پیش‌فرض به این مفهوم تمایل نشان داده بودند.

اگر آدام را در سریال Dark نمادی از جبرگرایی بدانیم، ایوا در سوی مقابل، فردی است تقدیرگرا

با این‌که شاید حس کنید توضیح چند خطی که از فلسفه در این مقاله مطالعه کردید هضمش کمی برای‌تان ثقیل یا شاید هم سنگین باشد، در واقع خالق سریال دارک آن‌چنان هم خیلی عمیق به جبرگرایی در این داستان نپرداخته؛ چراکه «ذهنِ انسان»، خودْ عامل مهم دیگری است که نظریه‌ی جبرگرایی هنوز نتوانسته به خوبی و با دلیلی قابل توجیه که در ظرف علم فیزیک بگنجد،‌ آن را توضیح دهد. در غیر این صورت عده‌ای باور دارند که ذهنِ ما انسان‌ها، جزء کوچکی از یک ذهنِ بزرگتر است و ما مثل یک سلول، در بدن یک موجود قدرتمندتر مشغول به کار خود هستیم. فرضیه‌های فلسفی که به متافیزیک چنگ می‌زنند بیشمارند، اما سریال Dark صرفا یک لایه‌ی سطحی از نظریه‌ی جبرگرایی را به ما نشان می‌دهد که چطور یک انسان می‌تواند روی آینده‌ی خود تاثیر بگذارد. خالق سریال به زیبایی به برخی از سوالات بنیادین انسان‌ها جواب می‌دهد و او برای پاسخ توانست با کمک علم فیزیک کوانتوم، هم مفهوم «زمان» را توضیح دهد و هم معنی «دنیا» را برای مخاطب جا بیندازد. این‌که در انتهای سریال شاید بیننده به شک بیفتد که نکند دنیای ما نیز جهنمِ دنیای دیگری باشد، نشان می‌دهد که سریال Dark توانسته رسالتش را در انتقال مفهوم با موفقیت به سرانجام برساند. باور دارم خالق سریال دارک در انتها کاری کرده تا برایند مفهوم و تم فلسفی (جبرگرایی در مقابل تقدیرگرایی) به صفر برسد. با این‌که سریال در طی چند سال به نظر می‌رسید که ترویجگرِ نگرش مارکسیستی و جبرگرایی است، در پایان آن‌چه که می‌ماند تنها شک و تردیدِ مخاطب است نسبت به دنیایی که در واقعیت در آن زندگی می‌کند. از همه مهم‌تر اما باید به این نکته اشاره کرد که ما پس از تماشای پایا‌ن‌بندی سریال Dark دیگر به واژه‌ها صرفا به چشم یک کلمه نگاه نمی‌کنیم. به این دلیل که شاید درک ما از آن واژه‌ها، دچار تغییر و تحولاتی شده باشد؛ واژه‌هایی مثل زمان، واقعیت، دنیا، بهشت، جهنم، قیامت و حتی خدا.