نقد انیمه Death Note – دفترچه مرگ

با این‌که داستان انیمه Death Note با لایت یاگامی آغاز و با همین شخصیت به اتمام میرسد، دیگر شخصیت‌های داخل قصه نیز به یک اندازه پرداخت درست و حسابی همگام با لایت دارند. برای مثال ریوزاکی یا همان ال (L) را داریم که انگار شخصیتش تلفیقی است از شرلوک هلمز و یک شخصیت منزوی و جامعه‌گریز. با این حال ریوزاکی از بودن در کنار لایت لذت می‌برد و مخاطب این مسئله را می‌فهمد. همان‌طور که شرلوک هلمز از جست‌وجوی موریارتی، رقیب دیرینه‌اش لذت می‌برد؛ همان‌طور که بتمن در کنار جوکر معنی می‌یابد، ریوزاکی نیز در کنار لایت بیشتر حسِ زنده بودن پیدا کرده و شخصیتش هم بیشتر نزد بیننده می‌درخشد. جنگ ذهنیِ ریوزاکی با کیرا مدام بیننده را مجاب می‌کند تا بفهمد چه کسی از چه کسی دیگر باهوش‌تر است. مولفه‌‌ی «زیرکی» و «فراست» از یک نقطه‌ی داستان به بعد تبدیل می‌شود به یک نقطه‌ی گیرا که بیننده مدام در تلاش است تا باهوش‌ترین فیلم داخل داستان را کشف کند؛ آیا این شخص لایت خواهد بود یا ریوزاکی؟ موش و گربه‌ بازی‌های داستان معرکه است.

از نظر لایت، عدالت بالاتر از هر چیز دیگری است و لازمه‌ی خدا شدن، گذشتن و پایمال کردن هر گونه عواطف و احساسات است

از آنجایی که قوانین داستان ساده نوشته شده، مخاطب حواسش از جریان اصلی قصه پرت نمی‌شود. ما به عنوان مخاطب دو اصل را از همان ابتدای داستان باید بدانیم؛ کیرای معمولی به چه چیزی برای قتل نیاز دارد و کیرای قوی‌تر به چه چیز دیگری. این وسط شینیگامی‌ها در خلال داستان اطلاعات جدیدتری به صاحبانشان می‌دهند که در واقع اطلاعات کلیدی تلقی می‌شوند. بازی لایت با دفترچه مرگ و قوانینی که ریوک به لایت اطلاع می‌دهد، چندین قسمت هیجان‌انگیز را رقم زده که نظیرش را کمتر کسی در یک انیمه تماشا کرده. با تمام این تفاسیر، انیمه دفترچه مرگ در مقوله‌ی عشق نیز حرفی برای گفتن دارد و به بعدِ احساسی شخصیت‌ها نیز هر چند کم پرداخته شده است.

عشق پدر به پسر و بالعکس و عشق بین عاشق و معشوق در انیمه دفترچه مرگ در خلال داستان نمود پیدا می‌کند اما هر دو مدل عشقی که می‌بینیم یک الی چند درجه پایین‌تر از حسی است که لایت برای عدالت خداگونه‌اش و تسلط بر جهان در نظر می‌گیرد. از نظر لایت، عدالت بالاتر از هر چیز دیگری است و لازمه‌ی خدا شدن، گذشتن و پایمال کردن هر گونه عواطف و احساسات است. میسا امانه علنا قطب مخالف یاگامی است اما دل‌باخته‌‌ی این کاراکترِ مجنون به قدرت می‌شود. یک مثلی است که می‌گوید عشق، نابیناست و ما این مثل را به واقع در انیمه‌ی دفترچه مرگ خیلی واضح به چشم می‌بینیم. عشق و علاقه‌ی بی‌حد و مرزِ میسا نسبت به لایت تا آخرین لحظه‌ی اپیزود پایانی انیمه دیده می‌شود؛ کارگردانِ انیمه تلاش کرده تا عشقِ پاک و دل‌نشین میسا را تا واپسین لحظات داستان زنده نگه دارد و با زبانِ بی‌زبانی به بیننده بگوید که عشقِ واقعی به چه معناست. البته نباید از عشق شینیگامیِ میسا نسبت به صاحبش غافل ماند که می‌توان این رابطه‌ی حسی را یک مدل عشق خدا نسبت به مخلوقش تلقی کرد؛ عشقی که باید بالاتر از هر چیز دیگر باشد اما این حس، از شینیگامی یک نقطه ضعف بزرگ می‌سازد؛ نقطه ضعفی که رفتار شینیگامی را به عنوان یک موجود فراطبیعی با یک رفتار انسانی یکسان می‌کند.