بررسی فیلم آبادان یازده ۶۰

آبادان یازده 60 به کارگردانی مهرداد خوشبخت، تنها نماینده‌ی سینمای دفاع مقدس در سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر بود که در کنار ایده‌ی جدید، جذاب و ناب خود با تمجیدها و حتی انتقادهای متعددی مواجه شد.

آبادان یازده 60 در دو رشته‌ی بهترین جلوه‌های ویژه‌ی بصری و بهترین جلوه‌های ویژه‌ی میدانی، نامزد دریافت سیمرغ بلورین شد که هر دو جایزه را به فیلم روز صفر واگذار کرد. البته دست‌پرورده‌ی مهرداد خوشبخت، دست خالی از جشنواره‌ی فیلم فجر ۱۳۹۸ برنگشت و در نهایت به عنوان یکی از آثار سینمایی دفاع مقدس، جایزه‌ی سردار قاسم سلیمانی را برای مهرداد خوشبخت به همراه داشت.

۱۱۶۰ فرکانس رادیو نفت آبادان در دهه‌ی ۱۳۵۰ و ابتدای جنگ تحمیلی بود که به گونه‌ای مهم‌ترین و تأثیرگذارترین رسانه‌ی رسمی در شهر آبادان به حساب می‌آمد. سقوط خرمشهر و پیشروی ارتش رژیم بعث عراق به سمت مناطق دیگر، آبادان را در خطر سقوط قرار داده بود و در این بحبوحه، این ایستگاه رادیویی به مهم‌ترین ابزار برای اطلاع‌رسانی عمومی در شهر تبدیل شد. رویدادهایی که در اولین روزهای جنگ تحمیلی بر سر خرمشهر و آبادان آمد و تلاش رادیو نفت آبادان برای اطلاع‌رسانی و تشویق مردم برای مقاومت در برابر نیروهای متجاوز، سوژه‌ی اصلی و قابل تحسین فیلم آبادان یازده 60 است.

آبادان یازده 60 فیلمی است که باید با دقت فراوان آن را بشنوید

آبادان یازده 60 یکی از متفاوت‌ترین آثار سینمای دفاع مقدس به شمار می‌آید که به جای استفاده از تکنیک‌های بصری، بیشتر تکنیک‌های صوتی را برای بیشترین تأثیرگذاری به کار گرفته است. صدا، مهم‌ترین ابزار این فیلم برای غرق کردن مخاطب در شرایط هولناک جنگ است. فیلم بارها از حس شنوایی برای بازی با ذهن مخاطب استفاده می‌کند؛ سکوت، پیام مستند، موسیقی، دوباره سکوت و ناگهان صدای انفجار! در بیشتر صحنه‌های بخش اول فیلم که در لوکیشن استودیوی ایستگاه رادیو می‌گذرند، اغلب سکوت محض همه جا را فرا می‌گیرد و پس از آن صدایی مستند از رادیو نفت آبادان با تصاویر بازسازی شده پخش می‌شود که با جمله‌ی «اینجا آبادان است و آبادان می‌ماند» به پایان می‌رسد. البته این همه‌ی ماجرای فیلم برای تلاش در استفاده از حس شنوایی مخاطب و تأثیرپذیری بیشتر نیست؛ صداهای ناگهانی انفجار و موشک‌باران در حالی پخش می‌شوند که مخاطب با چشم نمی‌تواند آن‌ها را ببیند بلکه باید آن‌ها را با دقت هر چه بیشتر بشنود تا عمق آنچه را که فیلم در حال بیان آن است، درک کند. در حقیقت آبادان یازده 60 بیش از اینکه با چشم‌ها دیده شود، مستحق شنیده شدن با گوش‌ها است.

آبادان یازده 60 هر چند که توان زیادی برای جذب مخاطب از طریق صدا دارد، به طور کامل عاری از جلوهای ویژه و صحنه‌های جنگی نیست. بخش دوم و البته بسیار خلاصه‌ی فیلم که روایتگر روز سوم سرگذشت کارکنان ایستگاه رادیویی است، صحنه‌هایی از رویدادهای جنگی را نمایش می‌دهد که البته آن‌چنان به دل نمی‌شیند. هرچند که این بخش دوم خیلی خلاصه است و فیلم زمان کوتاهی را صرف نمایش آن می‌کند، اما همچنان به خاطر صداگذاری‌های ویژه و خاص خود تاحدودی تأثیرگذار بوده و می‌تواند مخاطب را در قلب اتمسفر جنگ قرار دهد.