برنامه میازاکی برای ساخت ادامه Boy and the Heron
ماجرایی جدید برگرفته از قوه تخیل میازاکی
طرفداران استودیو جیبلی شاید از شنیدن این موضوع شگفتزده شوند که هایائو میازاکی، کارگردان برجسته دنیای انیمه، در آستانه ساخت آخرین فیلم خود، با یک تصمیم دشوار مواجه شد. او میان دو ایدهی مهم مردد بود؛ یکی از آنها، ادامهای بر یکی از مشهورترین آثار تاریخ این استودیو یعنی «همسایه من توتورو» بود.
فیلم «همسایه من توتورو» که نخستینبار در سال ۱۹۸۸ اکران شد، از نخستین آثار جیبلی به شمار میرود و شخصیت اصلی آن، یعنی توتورو، سالهاست که به نماد این استودیو تبدیل شده است. صحنههایی مانند ایستگاه اتوبوس در باران از جمله تصاویری هستند که برای همیشه در ذهن تماشاگران ماندهاند. فضای روستایی، آرامش وصفناپذیر و مضامین زیستمحیطی، از ویژگیهای شاخص این اثر به شمار میروند. این فیلم نهتنها نمایی از فرهنگ سنتی ژاپن را به مخاطبان جهانی عرضه کرد، بلکه برای بسیاری دروازهای بود به دنیای انیمه. از همان ابتدا هدف آن بود که اثری ساخته شود که در ذهنها ماندگار بماند، و توتورو به خوبی از عهدهی این مأموریت برآمد.
هایائو میازاکی برای دنبال ساخت همسایه من توتورو ناچار ماند
در کتاب هنری جدیدی با عنوان «هنر پسر و حواصیل» که بهزودی روانه بازار خواهد شد، اسنادی از مراحل اولیهی تولید این انیمیشن مورد انتظار منتشر شده است؛ از جمله یادداشتی که هایائو میازاکی در سال ۲۰۱۶ برای کارکنان استودیو جیبلی نوشته بود. در این یادداشت، او درباره احتمال بازگشت دوبارهاش به عرصه کارگردانی پس از اعلام بازنشستگی در سال ۲۰۱۳ سخن گفته است. در این سند، میازاکی دو مسیر اصلی را برای ساخت فیلمی تازه مطرح میکند. نخست، اثری با حالوهوای آرام و لطیف، مشابه فضای فیلم محبوب همسایه من توتورو. او حتی بهصورت مستقیم اشاره میکند که ساخت نسخهای دوم از توتورو نیز ممکن است. دومین ایده اما ریشه در فضایی تلختر داشت؛ داستانی در دل جنگ، دربارهی ناپایداری، تغییر و دوران پرتلاطم. میازاکی در این مرحله تصمیمی نگرفته بود و یادداشت، صرفاً نشاندهندهی درگیری ذهنی او با این دو مسیر است. اینکه پس از نزدیک به سه دهه، به بازگشت به دنیای توتورو فکر کرده، برای بسیاری از علاقهمندان جیبلی هیجانانگیز است. پرسشهایی بسیاری در ذهن شکل میگیرد: آیا داستان ادامهای مستقیم بر نسخه اول میبود؟ یا شاید روایتگر زندگی شخصیتهای اصلی در بزرگسالی؟
اگرچه هیچ طرح یا جزئیاتی درباره محتوای احتمالی این دنباله در دسترس نیست، میازاکی اظهار امیدواری کرده بود که میتوانند چیزی جذاب و نو خلق کنند. با این حال، مشخص نیست که این پروژه چقدر جدی پیگیری شد یا آیا طرح اولیهای برای آن نوشته شده است یا خیر. ساخت دنبالهای برای همسایه من توتورو بدون شک میتوانست در گیشه موفق ظاهر شود، چرا که خاطرات عاطفی و عمیقی در دل میلیونها مخاطب از آن فیلم نقش بسته است. اما باید توجه داشت که ساخت ادامه بر آثار کلاسیک همواره با خطر همراه است. استودیو جیبلی بهندرت وارد قلمرو دنبالهسازی شده است، و اشتباهی کوچک در این مسیر میتواند سایهای منفی بر اثر اصلی بیندازد، چیزی که نه طرفداران میخواهند و نه خود هایائو میازاکی. با در نظر گرفتن سن، شرایط جسمی و تمایل او به ساخت اثری مستقل، احتمالاً تصمیم گرفته شد که مسیر متفاوتی در پیش گرفته شود. نتیجهی این انتخاب، خلق فیلمی بود با نام پسر و حواصیل، اثری مستقل، شخصی و جدا از میراث گذشته.
چه چیزی باعث شد ادامه پسر و حواصیل برای ساخت دنباله خود منتخب شود؟
آنچه بهروشنی از این یادداشت مشخصست، این است که هایائو میازاکی با درک عمیق از شرایط جهانی، به اهمیت ساخت فیلمی واقف بود که نهتنها از نظر هنری ارزشمند باشد، بلکه با فضای فرهنگی و اجتماعی زمانه نیز همخوانی داشته باشد. او در یادداشت خود بهوضوح ابراز نگرانی میکند از اینکه جهان در زمان اکران فیلم جدیدش، ممکن است درگیر جنگی تازه یا حتی بحرانی وخیمتر شده باشد. چنین دغدغههایی، ریشه در مسئولیتپذیری دیرینهی میازاکی بهعنوان هنرمندی دارد که همواره میان خیالپردازی شاعرانه و بازتاب واقعیتهای تلخ انسانی تعادل برقرار کرده است. ایدهی خلق فیلمی با پسزمینهی دوران جنگ، نه تنها روایتی صرفاً تاریخی، بلکه بهعنوان آینهای برای بازتاب دشواریهای زندگی معاصر شکل گرفت؛ تلاشی برای همدلی با انسانهایی که خود با بیثباتی، دگرگونی و رنجهای اجتماعی مواجهاند. پخش این اثر پس از دوران پاندمی کرونا نیز، گواهیست بر اینکه مخاطبان جهانی بیش از هر زمان دیگری با مفهوم تغییر، بحران و ناپایداری عجین شدهاند.
در نهایت، انتخاب ساخت فیلم پسر و حواصیل تصمیمی بود که در زمان خود، بدون تضمین موفقیت یا پذیرش عمومی اتخاذ شد، اما با گذشت زمان، بهعنوان انتخابی هوشمندانه و هنرمندانه مورد تحسین قرار گرفت. با این وجود، پرسشی همیشگی در ذهن دوستداران استودیو جیبلی باقی میماند: آیا همسایه من توتورو ۲ میتوانست به اندازهی نسخهی نخست، اثری خاطرهانگیز و موفق باشد؟ شاید حتی با روایتی پختهتر و عمیقتر، جایگاه نسخهی اولیه را نیز ارتقا میداد و نسل جدیدی از مخاطبان را با جهان آرام و خیالانگیز آن آشنا میساخت. اما پاسخ این پرسش، بهاحتمال زیاد، برای همیشه در پردهای از ابهام باقی خواهد ماند. علاقهمندان میتوانند با تهیه کتاب مصور و رسمی «هنر پسر و حواصیل» که توسط انتشارات Viz Media در تاریخ ۲۷ مه منتشر شده است، نگاهی دقیقتر به فرآیند خلاقانه این فیلم و تأملات عمیق میازاکی درباره آخرین اثر خود بیندازند.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید