بررسی فیلم Ip Man 4: The Finale – ایپ من ۴: نهایی

با این‌که در Ip Man 4 جریان فیلم با رفتارهای بروس لی آغاز می‌شود، راوی داستان همچنان شخصیت «ایپ» است. او در ابتدای داستان متوجه می‌شود که به سرطان مبتلا شده و با سفر به کشور آمریکا می‌خواهد راهی برای درمان پیدا کرده و از طرفی دیگر برای اقامت تحصیلی تنها پسرش یعنی «چینگ» نیز اقدام کند. «ایپ» پی می‌برد که برای مهاجرت پسرش به کشور آمریکا باید از طریق اتحادیه‌ی محله‌ی چینی‌ها اقدام کند و مسئولان اتحادیه چندان دل خوشی از «ایپ» ندارند؛ چرا که بروس لی به غیرچینی‌ها کونگ‌فو یاد می‌دهد و اتحادیه چینی‌ها، «ایپ» را مقصر این موضوع می‌دانند که نتوانسته شاگردش را به خوبی تر بیت کند. داستان فیلم به این قسمت از برهه‌ی زمانی‌ی ایپ من می‌پردازد؛ هر چند که حوادث فیلم، با ریتم و سرعتی به مراتب بیشتری نسبت به اتفاقات واقعی زندگی «ایپ» رقم می‌خورد. در هر صورت بدون در نظر گرفتن جزئیات زندگی شخصی و حرفه‌ای «ایپ» در دنیای واقعی، پی‌رنگ فیلم بسیار منسجم است. ما در طول سه فیلم گذشته با پستی و بلندی‌های زندگی ایپ روبه‌رو شدیم؛ همراه با او از دنیای پساجنگیِ چین گذر کردیم و در فیلم چهارم، با دنیای غربی مواجه می‌شویم که نگاه مغرضانه‌ و نژادپرستانه‌ی اهالی کشور آمریکا به جامعه‌ی چینی، اتفاقات زیادی را رقم می‌زند. فیلم از حداکثر زمان خود برای نمایش اختلافات نژادی بهره می‌برد. در برخی از سکانس‌ها نیز کارگردان با آب و تاب زیادی مردم چین را قربانی خودخواهی‌های آمریکایی‌ها نشان می‌دهد. فیلمساز در فیلم اول به واسطه‌ی دوربینی که در دست دارد نفرتش را نسبت به ارتش ژاپن نشان دهد و ما این احساس و عواطف را به خوبی درک می‌کنیم؛ چون جنگ، در هر مقیاسی نفرت‌برانگیز است و در هر جنگ، عده‌ای مورد ظلم قرار می‌گیرند و عده‌ای دیگر در نقش ظالم. «ایپ» در فیلم چهارم، به رویدادهای ظالمانه‌ای تن می‌دهد اما نقش ظالم در این ماجرا تنها به یک شخصیت نسبت داده می‌شود؛ فردی که نمی‌توان به کل جامعه‌ی آمریکا نسبتش داد.

بدون در نظر گرفتن جزئیات زندگی شخصی و حرفه‌ای «ایپ» در دنیای واقعی، پی‌رنگ فیلم بسیار منسجم است

تقابل اسکات آدکینز با همتایش دانی یِن، لحظات جذاب و اکشنی را به دنبال دارد. با آن‌که بازیگرهای دیگری نیز جلوی لنز دوربین با یکدیگر به مبارزه می‌پردازند، مخاطب به شدت منتظر است تا دانی یِن با همان شیوه و متانت خاصی که از شخصیت «ایپ» در ذهن مخاطب شکل داده وارد صحنه شود و سپس دمار از روزگار بدخواهانش در بیاورد. آدکینز به اندازه‌ای در نقشش فرو می‌رود که در سکانس‌های پایانی، مخاطب از هر مشت و لگدی که نثار شخصیت منفی می‌شود بند بند وجودش لذت می‌برد. با این تفاسیر، فیلم Ip Man 4 به صورت تمام و کمال تنها از واقعیت‌ها حرف نمی‌زند. کارگردان در برخی از صحنه‌ها، رویدادهای غیرواقعی را در خط داستانی قرار می‌دهد؛ برای مثال «ایپ»، از سن ۶۰ سالگی به بعد با «بروس لی» ملاقات می‌کند؛ به عبارت دیگر، رویارویی «ایپ» با شاگردش بروس در «ایپ من ۴» کاملا تخیلی و زاییده ذهن فیلم‌نامه‌نویس است. فیلم‌ساز بنا به تقاضای هواداران این مجموعه، شخصیت بروس لیِ کنگ‌فوکار را بالاخره جلوی دوربین نشان می‌دهد. با تمام این تفاسیر، فیلم «ایپ من ۴» قرار نبوده یک اثر در ژانر بیوگرافی باشد و دست کارگردان در تعریف داستان این شخصیت برجسته و مشهور تا حد به‌سزایی باز بود. با این حال، «دانی ین» توانسته همچنان مثل گذشته، «ایپ من» را به خوبی و با همان حالت گذشته نشان دهد. قبل از دانی ین، هنرمندان دیگری مثل «تونی لونگ»، «دِنیس تو» و «آنتونی وانگ» در طول تاریخ به ایفای نقش «ایپ» پرداختند اما بر اساس چهار فیلمی که در طی یک دهه‌ی اخیر به اکران رسیده، کاراکتری را که «دانی ین» بازی کرده، شباهت بیشتری به یک استاد کنگ‌فو دارد.