-
0/10
چرا فیلم های هایائو میازاکی تا این حد خاص هستند؟
میازاکی چگونه فیلم می‌سازد؟
اگر طرفدار فیلم های هایائو میازاکی (Hayao Miyazaki) باشید، حتما می‌دانید که او استانداردهای دقیقی را در انیمه‌هایش رعایت می‌کند. در این‌جا، به شما خواهیم گفت که میازاکی چگونه فیلم می‌سازد و ویژگی‌های آثار او چیست.
بعد از والت دیزنی، هایائو میازاکی مشهورترین انیماتور جهان است و به عنوان یکی از نوابغ سینمای ژاپن (در کنار کوروساوا و میزوگوچی) شناخته می‌شود. این فیلمساز تحسین‌شده، اولین انیمه خود را در سال 1979 کارگردانی کرد که قلعه کاگلیوسترو (The Castle of Cagliostro) نام داشت. شکست تجاری این فیلم، باعث نشد که میازاکی تسلیم شود و اتفاقا او را برای ساخت انیمه‌های بعدی‌اش مصمم‌تر کرد. سه سال بعد، انیمه دوم میازاکی به نام نوشیکا از دره باد (Nausicaa Of The Valley Of The Wind) به اکران رسید که فروشی غافلگیرکننده داشت و میازاکی را به فکر تاسیس استودیو جیبلی (Studio Ghibli) انداخت.
انیمه‌هایی که میازاکی در استودیو جیبلی می‌ساخت، یکی از یکی موفق‌تر بودند و حتی سر از پرفروش‌ترین فیلم‌های سینمای ژاپن درمی‌آوردند. مانند همسایه من توتورو (My Neighbour Totoro) در سال 1988 روی پرده رفت و به محبوبیت چشمگیری، دست یافت. داستان ملایم این فیلم که در مورد دوستی یک روح جنگلی با چند دختربچه بود، به‌شدت بر مخاطبان ژاپنی‌اش تاثیر گذاشت و رکوردهای فروش را در باکس‌آفیس ژاپن جابه‌جا کرد. سپس نوبت به فیلم های بعدی هایائو میازاکی مانند سرویس تحویل کیکی (Kiki’s Delivery Service) رسید تا در گیشه‌ها قدرت‌نمایی کنند و درآمد بسیاری را برای استودیو جیبلی به ارمغان آورند.
شهرت میازاکی در بیرون از مرزهای ژاپن
پس از اکران شاهزاده مونونوکه (Princess Mononoke) در آمریکا، سایر انیمه‌های میازاکی هم به‌تدریج در ایالات متحده به نمایش درآمدند. آثار او توسط منتقدان و انیماتورها مورد تحسین قرار می‌گرفتند و برخی از آن‌ها در حال رقابت با انیمیشن‌های آمریکایی بودند. سرانجام در سال 2003 حق به حق‌دار رسید و انیمه شهر اشباح (Spirited Away) اثر میازاکی، برنده اسکار بهترین فیلم انیمیشن شد و جایزه خرس طلایی را هم در جشنواره فیلم برلین به دست آورد. شهر اشباح انیمه‌ای ترسناک و سورئال است که بر اساس نظر منتقدان، کامل‌ترین فیلم میازاکی است و عده‌ای نیز آن را بهترین انیمیشن ساخته‌شده در تاریخ سینما می‌دانند.
در ادامه، میازاکی با انیمه‌های پونیو (Ponyo) و قلعه متحرک هاول (Howl’s Moving Castle) به عرصه فیلمسازی بازگشت. هر دو فیلم، آثار موفقی (از نظر تجاری و هنری) بودند و حتی به جشنواره‌های اسکار و آنی (Annie Award) هم راه پیدا کردند. بالاخره در سال 2013 میازاکی تصمیم گرفت که بازنشسته شود و انیمه زیبای باد برمی‌خیزد (The Wind Rises) را که در مورد زندگی یک طراح هواپیماهای جنگی بود، به عنوان آخرین فیلم خود معرفی کرد.
اگرچه فیلم های هایائو میازاکی برای مخاطبان لذت‌بخش هستند، اما به نظر می‌رسد که او از ساخت این فیلم‌ها لذت بیشتری می‌برد. چراکه میازاکی در سال 2017 به فیلمسازی بازگشت و اعلام کرد که در حال تولید انیمه جدیدی است. این انیمه، چطور زندگی می‌کنی؟ (How Do You Live) نام دارد و هم‌اکنون در سینماهای ژاپن در حال اکران است. گفته می‌شود که How Do You Live آخرین انیمه میازاکی خواهد بود و پس از آن، فیلمی نخواهد ساخت.
آثار میازاکی چه ویژگی‌هایی دارند؟
میازاکی یک نابغه است و انیمه‌های او در سطوح مختلف از جمله فنی، احساسی، فکری، فلسفی، هنری، سیاسی و… قابل بررسی هستند. او آثار خود را طوری می‌سازد که هم برای کودکان و هم برای منتقدان جدی سینما، مسحورکننده باشند. مشهور است که میازاکی به کارش اعتیاد دارد و گاهی اوقات، پشت میز و در حال کشیدن نقاشی به خواب می‌رود. این کارگردان برجسته، حتی سلامت جسمی خود را برای ساخت فیلم‌های کمالگرایانه‌اش به خطر می‌اندازد.
به استثنای پورکو روسو (که فقط مخاطب بزرگسال را نشانه رفته است) انیمه‌های میازاکی برای کودکان و نوجوانان ساخته شده‌اند، اما بزرگسالان هم طرفدار پروپاقرص این فیلم‌ها هستند. میازاکی معتقد است که نباید هوش کودکان را دست کم گرفت، زیرا قدرت درک آن‌ها کمتر از بزرگسالان نیست. به همین دلیل است که فیلم های هایائو میازاکی به مفاهیمی مثل نظامی‌گری و تخریب محیط زیست می‌پردازند و کودکان را در معرض چنین مسائلی قرار می‌دهند.
او توجه خاصی به اعتقادات و فرهنگ بومی کشور ژاپن دارد و در عین حال، حواسش به مخاطبان غیرژاپنی هم هست. از این رو، تمام علاقه‌مندان سینما در سرتاسر جهان می‌توانند از تماشای آثار میازاکی لذت ببرند. پدرخوانده انیمیشن ژاپن گفته است که جنگل‌های این کشور را دوست دارد، زیرا دارای حشرات بیشتری نسبت به جنگل‌های اروپا هستند. گفتنی است که او و همکارانش برای ساخت فیلم‌هایی مانند همسایه من توتورو، به این جنگل‌ها سفر کرده‌اند.
زنان و دختران در انیمه‌های میازاکی
میازاکی قصد ندارد که فیلم‌هایش فقط تجربیات خودش را منعکس کنند و تمایل دارد بر قهرمانان زنی تمرکز کند که باهوش، قوی و مستقل هستند. افرادی مثل بانو ابوشی، سان (مونونوکه)، نوشیکا و پونیو که سرنوشت خود و دیگران را به دست می‌گیرند یا برای حفظ جان مردم و دفاع از کشورشان می‌جنگند. مثلا فداکاری نوشیکا، شخصیت او را شبیه به ژان دارک کرده و این در حالی است که میازاکی همیشه از تبلیغ مذهب در آثارش رویگردان بوده است.
شاید عجیب‌ترین شخصیت زن (دختر) در انیمه‌های میازاکی، پونیو باشد که از خانواده‌اش جدا می‌شود و سعی در تغییر ماهیت خود دارد (می‌خواهد تبدیل به انسان شود) تا بتواند در کنار پسر مورد علاقه‌اش زندگی کند. اما شجاع‌ترین شخصیت زن در فیلم های هایائو میازاکی که شمایلی ماندگار و اسطوره‌ای دارد، کسی به جز نوشیکا نیست. دختری که در تلاش است تا از تهاجم نظامی به یک کشور همسایه، جلوگیری کند و برای این کار از جانش مایه می‌گذارد.
هایائو میازاکی و دیدگاه او در مورد جنگ و نظامی‌گری
میازاکی از امپریالیسم ژاپن در قرن بیستم متنفر و شرمنده است و از طرز فکری که به کشتار انسان‌های بی‌گناه منجر شد، به‌شدت انتقاد می‌کند. نظرات میازاکی در مورد بیهودگی جنگ، همچنین نتیجه درگیری‌های اواخر قرن بیستم در یوگسلاوی سابق هم هست که او را عمیقاً تحت تأثیر قرار داد. انیمه باد برمی‌خیزد، نشان می‌دهد که چگونه یک فن‌آوری خیرخواهانه (در این مورد، هواپیماها) می‌توانند توسط ارتش برای قتل عام انسان‌ها مورد استفاده قرار بگیرند.
با وجود این، میازاکی علاقه‌مند به هواپیماهای جنگی است و شخصیت‌های آثارش همواره در حال پرواز با این هواپیماها هستند. پدر میازاکی، طراح هواپیماهای جنگنده بود و در طول جنگ جهانی دوم به ارتش ژاپن خدمت می‌کرد. احتمالا شغل پدرش بود که علاقه او را به طراحی خلاقانه و علم مهندسی که در ساخت هواپیما به کار می‌رود، برانگیخت. هایائو میازاکی فکر می‌کند که هواپیماسازی به فرآیند ساخت فیلم‌های انیمیشن، شباهت زیادی دارد.
آیا میازاکی از جلوه‌های رایانه‌ای هم استفاده می‌کند؟
تمام فیلم های هایائو میازاکی به روش دستی (سنتی) طراحی شده‌اند، چراکه او هیچگاه از سبک انیمیشن CGI (رایانه‌ای) استقبال نمی‌کند و طرفدار سرسخت تکنیک‌های سنتی است. سبک پرزحمتی که همیشه دارای ظرافت و اصالت است، ولی مستلزم صرف انرژی و زحمت بیشتری هم هست. البته باید افزود که در حال حاضر اگرچه شاهد پیشرفت چشمگیری در انیمیشن‌های سبک رایانه‌ای هستیم، اما همچنان می‌بینیم که انیمه‌های ژاپنی به سبک دستی طراحی می‌شوند.
با وجود این، استودیو جیبلی در برخی از انیمه‌های خود به سراغ تکنیک رایانه‌ای رفته است. مثلا این استودیو در شاهزاده مونونوکه، از انیمیشن کامپیوتری برای بهبود برخی صحنه‌ها استفاده کرد و به نتایج مطلوبی هم رسید. این صحنه‌ها، عمدتا صحنه‌هایی بودند که امکان طراحی‌شان با دست فراهم نبود و استودیو مجبور بود از رایانه کمک بگیرد. صحنه‌ای که خدای جنگل را در حال تغییر شکل و قدم زدن در جنگل نشان می‌داد، یکی از این صحنه‌ها بود.
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید