تنبلی اجتماعی؛ بلایی که ربات‌ها در محیط کار بر سر انسان‌ها می‌آورند

ابتدا به نظر می‌رسید که تفاوتی بین دو گروه وجود ندارد چرا که هر دو گروه مدت زمان مشابهی را برای یافتن اشتباهات روی مدار الکتریکی صرف کرده بودند. با این حال، وقتی محققان به دقت نرخ خطاهای شرکت‌کنندگان را بررسی کردند، متوجه شدند که کسانی که با پاندا کار می‌کردند، بعد از دیدن اینکه این ربات با موفقیت خطاهای زیادی را نشان داده بود، کمترین خطاها را یافته‌اند. در واقع می‌توان از این پدیده به عنوان «نگاه کردن اما ندیدن» یاد کرد؛ جایی که فرد به وابسته بودن به چیزی عادت می‌کند و کار کمتری انجام می‌دهد که در این مورد، آن چیز ربات پاندا بود.

از شرکت‌کنندگان همچنین خواسته شد تا عملکرد خود را ارزیابی کنند. آن‌ها بر این باور بودند که دقت زیادی را صرف پیدا کردن اشتباهات روی مدار کرده‌اند، درست به اندازه‌ی همان گروهی که اصلا روحشان از بررسی پاندا خبر نداشت، اما به صورت ناخودآگاه، اینطور تصور کردند که پاندا قطعا در یافتن اشتباهات خطایی نداشته است.

به عبارتی دیگر، آن‌ها معتقد بودند چون ربات پاندا وظیفه‌ی عیب‌یابی را بر عهده داشت، قطعا توانست بدون هیچ مشکلی تمام ایرادهای آن مدار را شناسایی کرده و برطرف کند. به همین خاطر به خود زحمت این را ندادند که خیلی درگیر یافتن اشتباهات شوند.

دکتر لیندا اُنناس، نویسنده این مطالعه می‌گوید:

ردیابی کردن محلی که یک فرد به آن نگاه می‌کند زیاد سخت به نظر می‌رسد؛ این سخت است که بفهمیم آیا اطلاعات بصری به اندازه کافی در سطح ذهنی پردازش می‌شوند یا خیر.

نگرانی‌های زیادی بعد از اتمام این مطالعه به وجود آمد از این بابت که نکند در فضاهای کاری دیگر هم چنین احمال‌کاری‌هایی از سوی انسان‌ها به خاطر وجود ربات‌ها وجود داشته باشد. چنین کم‌کاری‌هایی ممکن است پیامدهای ایمنی محیط کار را تحت تأثیر قرار دهد، به ویژه در شیفت‌های بلند‌مدت؛ یعنی زمانی که وظایف به صورت روتین‌وار انجام می‌شوند و در محیط کار کمترین نظارت و بازخورد ارائه می‌شود. در چنین محیطی، احتمال اینکه انگیزه‌ی افراد کاهش پیدا کند محتمل‌تر است.

در کلیه زمینه‌های تولید، به ویژه در زمینه‌های مرتبط با ایمنی که دوبار چک کردن کارها رایج است، اگر به خاطر وجود ربات‌ها، دقت انسان‌ها یا مسئولیت‌پذیری آن‌ها کاهش پیدا کند می‌تواند پیامدهای خطرناکی را به دنبال داشته باشد. موضوعی که حتما باید با افزایش نظارت‌ها و سخت‌گیری‌ها، فکری به حالش شود.

البته در این متن نیامده گروه کنترل، یعنی گروهی که اصلا از هیچ چیزی خبر نداشتند چه عملکردی در یافت اشتباهات روی مدار داشتند اما اینطور که به نظر می‌رسد، احمال‌کاری گروهی که به آن‌ها در رابطه با ربات پاندا گفته شد، قطعی بود.