نقد سریال Severance – جداسازی

ترس و لذت در این استعاره‌ی عجیب همنشین شده‌اند و توالی اتفاقات صورتی منطقی دارد

در اصطلاحات مربوط به بخش‌های مختلف شرکت، سرگرمی‌های موجود در اداره و حتی نام خانوادگی شخصیت‌ها هم دقت شده است. در نگاه اول گویا همه چیز با مدرنیته تلفیق شده اما تکنولوژی موجود در شرکت قدیمی‌ست، شغل عجیب کارمندان ظاهرا پیش پا افتاده به نظر می‌رسد، خودشان هم نمی‌دانند که کارشان چیست، همه چیز مشکوک و آشفته است و ذهن مخاطب ناآرام. در این میان سردی و سکوت ترسناکی هم وجود دارد. از طرفی ذهنیت ما در ابتدا این بود که احتمالا کسی به عمل جداسازی آگاهی ندارد و بحث بر سر نوعی برده‌داری‌ست، یا حداقل اگر خود شخصِ جداسازی شده از قضیه اطلاع دارد و داوطلب شده تا برای چند ساعتی از بدبختی و مصیبت زندگیِ خودِ بیرونی‌ (فرد در زندگی شخصی) خلاص شود، پس حالا قطعا اطرافیان نمی‌توانند از این بابت خبر داشته باشند. سریال جداسازی اما به نگرش سطحی‌ قانع نمی‌شود و قصد غافلگیر کردن مخاطب را دارد. در مواجهه با این سریال، به جای آشنا شدن با یک تراشه‌ -که احتمالا اسم مخوفی هم باید داشته باشد- بیشتر با ایده‌ی خاطرات جداسازی/طبقه‌بندی شده سر و کار داریم و قرار نیست مسائل عجیب علمی را تماشا کنیم؛ بازتاب و پیام اصلی سریال جداسازی هم در داستان و هم در در زندگی واقعی معنا پیدا کرده است؛ دسته‌ای از اشتباهات بشر برخاسته از غم و اندوه اوست، یا خود درونی و مظلوم شخصیت‌ها (شخصیت‌ها در محل کار) از خود بیرونی آن‌ها انسانیت بیشتری دارند. (البته که این اثر یک جنبه‌ی انتقادی هم دارد)

یک سریال معمولا وقتی به شکوفایی می‌رسد که توان درگیر نگه داشتن تماشاگر را تا انتها حفظ کند؛ سریال جداسازی تنها مخاطب را به پیگیری وا نمی‌دارد، بلکه جدا از پیچیدگی‌های ضروری تا جایی که بتواند تماشاگر را با شخصیت‌هایی که اصلا خودشان را هم نمی‌شناسند، آشنا می‌کند. برعکس شخصیت‌ها که در محل کار -این جهنم پیچیده- عذاب می‌کشند، تماشاگر مشتاق است تا بیشتر در آن فضا پرسه بزند. خلق شخصیتی طبیعی مثل آقای میلچک، که از طرفی همیشه خنده بر لب دارد و از طرفی هم وجودش به یک کابوس شبیه است، از نکته‌های قابل توجه سریال جداسازی است؛ ترس و لذت در این استعاره‌ی عجیب همنشین شده‌اند و توالی اتفاقات صورتی منطقی دارد. فیلم‌برداری نماهای مضطربی را ترسیم کرده و اوج این اضطراب در ردیابی کارمندان پریشان در راهروها است. با توجه به اهمیت مکان در عملکرد حافظه کارمندان، تفاوت شدت نور در خانه و محل کار، اشاره به حالت رویایی شرکت دارد؛ جایی که قرار بوده نقش یک پناهگاه را داشته باشد. با رسیدن به یک ثبات داستانی، شکل استفاده از موسیقی‌ کم کم تغییر می‌کند. این‌ موارد در کنار یک پایان‌بندی باشکوه و نفس ‌گیر، همه از خلاقیت‌های دن اریکسن و بن استیلر هستند. (استیلر در مقام کارگردانِ ۶ قسمت از سریال جداسازی، هنرنمایی کرده است)

سریال Severance یک اثر نو، ماندگار و تماشایی‌ست. مهارت و خلاقیت سازندگان از همان ابتدا به چشم می‌آید. پایان خیره‌ کننده‌‌ی داستان، حس نمایشی کمیاب و خارق العاده را به تماشاگر می‌دهد و نظریه‌ی تاریک و استعاری آن در خصوص واقعیت، تامل برانگیز است. فضای زیادی برای توسعه این داستان وجود دارد و باید منتظر فصل دوم ماند و دید که آیا خبر بچه بزها، اتاق استراحت و جشن‌ها و پاداش‌های کذاییِ شرکت لومن به گوش مردم می‌رسد یا خیر.