-
0/10
سریال قبله عالم، مجموعه تلویزیونی مورد انتظاری بوده که اخیرا پخشش از شبکه نمایش خانگی فیلیمو آغاز شده است. در این نقد و بررسی به این موضوع می‌پردازیم که سریال قبله عالم به کارگردانی حامد محمدی چگونه اثری است و آیا لیاقت تمجید و ستایش را از سوی مخاطب دارد یا خیر.
سریال قبله عالم در قسمت اول بیننده را به دوران ناصرالدین شاه می‌برد. داستان، یک راوی به اسم امیر کبیر دارد و گویا قرار است صفر تا صد داستان فصل اول سریال قبله عالم را از زبان امیر کبیرِ خیالی بشنویم. محمدرضا علیمردانی، صداپیشه‌ی دوست‌داشتنی سینما و تلویزیونِ ایران در نقش راوی در این سریال حضور دارد. با این‌که نوع بیان و لحن علیمردانی مثل سایر کارهای گذشته‌اش همچنان جذاب است اما راوی در قسمت نخست علنا کارکردی ندارد؛ یعنی اگر راوی را از فرم سریال حذف کنیم، نه آسیبی به تجربه‌ی بیننده وارد می‌شود و نه کمبودی حس می‌شود. صحنه‌های معرفی شخصیت‌ها نیز همچنان بامزگی و طراوت‌شان را حفظ می‌کنند؛ چه با راوی و چه بدون راوی. در حقیقت قسمت اول سریال قبله عالم، جریان داستانی خاصی را در پیش نمی‌گیرد. در قسمت اول که شاهزاده و گدا نام دارد، صدر اعظم ناصرالدین شاه (هادی کاظمی) را می‌بینیم که برای شاه، یک بدل ایده‌آل پیدا می‌کند. حال قرار است دقیقا طرح داستانی فصل اول چگونه باشد، علامت سوالِ بزرگی است که باید در قسمت‌های بعدی به آن پی ببریم.
در قسمت اول کارگردانی شگفت‌انگیزی را نظاره‌گر نیستیم. شوخی‌های نه‌چندان باب پسند و اغلب مبتذل به اندازه‌ی کافی نمی‌تواند رضایت بیننده که ما باشیم را جلب کند. فرم صحبت و مضمون سریال به شدت امروزی و مدرن است و تنها قالب سریال به دوران قاجار برمی‌گردد. این مدل فرم را قبلا در سریال قهوه تلخ به کارگردانی مهران مدیری نیز به چشم دیده‌ایم. اگر کارگردانی قبله عالم در قسمت‌های بعدی بیشتر به سمت کمدی‌های درست و حسابی و استخوان‌دار برود، احتمال دارد که قبله عالم با اقبال عمومی روبه‌رو شود.
بازیگرها به جز شقایق دهقان، همگی در سطح قابل قبولی جلوی دوربین بازی می‌کنند. دهقان، هم اکتِ بد و تصنعی دارد و هم شخصیتش باب میل بیننده نیست. حداقل برای قسمت اول کارِ عجولانه‌ای بود که با مدل شخصیتی مهدعلیا آن قدر سریع و به طور کامل آشنا شویم و به خوبی درک کنیم که او چطور رفتارهایی در سر دارد. هادی کاظمی در نقش صدر اعظم ناصرالدین شاه خوش درخشیده و می‌تواند با ایفای نقشش، جای خوبی در دل بیننده برای خود باز کند. حامد کمیلی نیز کار سختی در این سریال برعهده گرفته؛ ایفای نقش در دو مدل شخصیت که ۱۸۰ درجه با یکدیگر تفاوت دارند؛ یکی شاه است و دیگری گدازاده. یکی با اعتماد به نفس و کبکبه و دبدبه و دیگری ضعیف النفس و بزدل. با تمام این تفاسیر، با وجود سناریوی نه چندان خوب در قسمت اول، سریال قبله عالم در ژانر کمدی می‌تواند اثر دل‌پذیری باشد، اگر بتواند از نظر فیلم‌نامه به درجه‌ی مناسبی از بلوغ و تکامل دست یابد.
قسمت دوم سریال قبله عالم مشخص می‌کند که با چه سریالی از نظر کیفی روبه‌رو هستیم؛ این سریال ایرانی اثری است بسیار بد، پوچ و فوق‌العاده مبتذل. قصه تازه در پایان قسمت دوم شروع می‌شود و باید دید به کجا ختم خواهد شد. قبله عالم در قسمت دوم پر شده از شوخی‌های جنسی، بی‌شرمانه و مبتذل که نه خنده‌دار است و نه به دل می‌نشیند. مقایسه‌ی قبله عالم با سریال قهوه تلخ به کارگردانی مهران مدیری، شدنی نیست؛ چراکه اولی به هر طریقی می‌خواهد بامزگی کند و دومی تبدیل شده به یک سریال کمدی که هنوز طراوت خودش را پس از این همه سال حفظ کرده است. قبله عالم تا به انتهای قسمت دوم مشکل دکوپاژی و میزانسن ندارد، اما از فقر شدید محتوا و مضمون رنج می‌برد.
بی‌هدفی و ابتذال در سریال قبله عالم موج می‌زند
تلفیق لحنِ امروزی با پوسته‌ی تاریخی در قسمت دوم بیشتر از پیش حس می‌شود و بازیگرهای اصلی یعنی حامد کمیلی و هادی کاظمی ایفای نقش بسیار خوبی دارند، اما چه فایده که نه با یک سناریوی درست و حسابی مواجه هستیم و نه شخصیت‌پردازی‌های به درد بخوری که در ذهن‌مان جا خوش کنند. قسمت دوم مملو از سکانس‌های دکوری با نماهای تزئینی است. کارگردان تلاش می‌کند تا جلال و جبروت و شکوهِ همایونی ناصرالدین شاه را در گذشته به نمایش بکشد، اما زیاده‌روی در این موضوع بیننده را به ستوه می‌آورد. از آن سو، کارگردان روی سکانس‌هایی با مضمون جنسی مانور می‌دهد. از دود و دم و بساطِ منقل گرفته تا به نمایش کشیدنِ غریزه‌ی جنسی ناصرالدین شاهِ خیالی. بی‌هدفی و ابتذال در سریال قبله عالم موج می‌زند. نه تنها متنِ سریال قبله عالم پر از ایراد است، بلکه نه ارجاعات فرامتنی به دیگر چیزی در این سریال زده می‌شود و نه در زیر متنِ قصه چیزی نهفته که مخاطبش را شگفت‌زده کند. بیننده که ما باشیم بیشتر از تماشای چنین اثرِ بسیار بد، پوچ و صد البته فوق‌العاده مبتذلی شگفت‌زده می‌شویم؛ کما این‌که برای‌مان سوال پیش می‌آید چطور بازیگرها تن به چنین پروژه‌ی سخیفی داده‌اند.
درست زمانی که حدس می‌زدیم سریال قبله عالم از این بدتر ممکن نیست بشود، قسمت سوم مجدد ما را شگفت‌زده می‌کند! تغییر زمانِ داستان از گذشته به حالِ امروز، آن هم به یک‌باره و بدون زمینه‌چینی در پایان قسمت دوم، مشکل جدیدی به فیلم‌نامه‌ی رنجور سریال قبله عالم اضافه می‌کند. رونمایی از شخصیت‌های جدیدتر، وخامتِ شخصیت‌پردازی ضعیف را شدت می‌بخشد. از طرفی اگر بخواهیم یک بازیگر را به عنوان بدترین بازیگر قسمت سوم نام ببریم، کار چندان راحتی نمی‌تواند باشد؛ چراکه در بلبشوی اتفاقات جدید، یافتنِ یک بازیِ خوب مثل یافتنِ یک سوزن در انباه کاه است.
کارگردانی قسمت سوم نه تنها قابل قبول نیست، بلکه ایرادات زیادی دارد. از درگیری اتابک و مادر شاه با زنِ دنیای امروزی گرفته تا بگو مگوهای شخصیت‌های سلطنتی در اداره کلانتری با یکدیگر و سرباز، همگی به شدت لوس و بی‌مزه است. برای مثال در همین سکانسِ مربوط به کلانتری، بیش از اندازه دیالوگ گفته می‌شود و سکانسی که می‌توانست زودتر به اتمام برسد، با لوس‌بازی‌های کاراکترها کش می‌آید. هنوز که هنوز است، پس از سه قسمت نمی‌توان هدف خاصی را پشتِ فکرِ کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس یافت. دیالوگ‌ها به شدت سطحی و بی‌نمک هستند و به زور می‌خواهند بارِ سیاسی و کمدی به داستان ببخشند، اما متاسفانه هر اندازه قصه بیشتر به جلو حرکت می‌کند، این پوسته‌ی تاریخی بیشتر بوی گندش به مشامِ مخاطب می‌رسد.
آپدیت نقد سریال قبله عالم (تا پایان)
سریال قبله عالم تا پایان قسمت آخرِ زود هنگامش در ورطه‌ای از مشکلات بی حد و وصفش غرق می‌شود. مشکلاتی که در ابتدای پخش سریال در یک و دو قسمت قابل شناسایی بود، نه تنها تا پایان بهبود پیدا نکرد، بلکه وخامت ایرادات از یک سو و حذفیاتِ ظاهرا بسیار زیاد به دلیل سانسور از سمتی دیگر موجب شد تا سریال قبله عالم به یک شکست تمام عیار برای پلتفرم فیلیمو تبدیل شود. امیدواریم کارگردان این سریال به جای چنگ زدن به مسائل سخیف جنسی بتواند در آینده‌ی نه چندان دور، اثری بسازد که هم کمدی است، هم تیغ انتقادی‌اش به اندازه‌ی کافی برنده است و هم سبک کارگردانی‌اش کلاس درسی است برای علاقه‌مندان به صنعت سینما و کارگردانی. سریال قبله عالم حتی در پایان نتوانسته مخاطب عامه‌ی سینما و تلویزیون را راضی نگه دارد.
جنبه فنی مثل گریم، نورپردازی و فیلم‌برداری-
ایفای نقش هادی کاظمی، حامد کمیلی
شروع ضعیف سریال در قسمت اول-
ایفای نقش شقایق دهقان
-
شخصیت‌پردازی مهدعلیا
-
ابتذال و سخیف بودن قصه
-
فاقد هر گونه محتوای زیرمتنی یا ارجاعات فرامتنی
نظرات
دیدگاه خود را اشتراک گذارید