0/10

آیا زمان عرضه کنسول دستی پلی استیشن فرا رسیده است؟

تقاطع خاطره و فناوری سونی!

0/10 ۰ 12 ساعت قبل مقالات جانبی (گیم) کپی لینک

در میانه شکوفایی دوباره بازار کنسول‌های دستی و ورود رسمی ایکس باکس به این حوزه، اکنون جای خالی کنسول دستی پلی استیشن بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.

با عرضه کنسول نینتندو سوییچ ۲ به بازار و گسترش تدریجی استراتژی جدید ایکس باکس در خصوص امکان تجربه بازی‌ها در هر مکان و هر دستگاهی، به نظر می‌رسد که دستگاه‌های گیمینگ دستی بعد از سال‌ها دوری و غیبت، بار دیگر به کانون توجه‌ها بازگشته‌اند. درحالی که ایکس باکس ابتدا با عرضه کنسول دستی مشترک خود با ایسوس به نام ROG Xbox Ally به این بازار ورود پیدا کرده و این دستگاه همچنان به طور کامل یک کنسول دستی اختصاصی از سوی مایکروسافت به‌شمار نمی‌آید، اما غیبت سونی در این رقابت به‌چشم می‌آید؛ شرکتی که بعد از سال‌ها، به یک باره از بازار دستگاه‌های دستی کنار کشیده است. حال، سوال اصلی این است که آیا اکنون زمان مناسبی برای بازگشت سونی به این عرصه و احیای میراث قابل‌توجه آن در حوزه دستگاه‌های قابل حمل نیست؟

در وهله اول، باید در نظر داشت که با وجود رقابت شدید در این عرصه، هنوز هم فضا برای ورود پلی استیشن با پیشنهادی منحصربه‌فرد وجود دارد. اکنون که نینتندو و مایکروسافت دو مسیر متفاوت را در فلسفه طراحی دستگاه‌های دستی در پیش گرفته‌اند، سونی یک فرصت طلایی در اختیار دارد تا با رویکردی متفاوت و خاص وارد میدان شود. با این حال، در گام نخست باید بررسی کرد که دقیقاً چه تفاوتی بین سیاست‌های نینتندو و مایکروسافت وجود دارد. برخلاف Switch 2، کنسول ROG Xbox Ally با برند ایکس باکس یکپارچه نیست. این دستگاه، محصول شرکت ایسوس است که صرفاً نام ایکس باکس را یدک می‌کشد و در واقع یک سیستم اختصاصی توسعه یافته توسط مایکروسافت محسوب نمی‌شود.

با اینکه مدل قدرتمند این کنسول یعنی Ally X به یکی از قوی‌ترین پردازنده‌های کنسول‌های دستی یعنی AMD Ryzen Z2 A مجهز است،، اما از نظر سازگاری با عناوین نسل‌های قبل، مشابه کنسول‌های ایکس باکس سری ایکس و ایکس باکس سری اس نیست و نمی‌تواند بازی‌های نسل‌های قبلی عناوین کنسول‌های Xbox 360 یا Xbox One را اجرا کند. به عبارت ساده‌تر، کنسول جدید ROG Xbox Ally X بیش از هرچیزی شبیه به یک دستگاه ویندوزی با ظاهر ایکس باکس است و نباید آن را یک کنسول واقعی از سوی ردموندی‌ها در نظر گرفت.

نکته مهم این است که برخلاف شرکت‌هایی همچون نینتندو که همچنان روی انحصار تمرکز دارند، اما برنامه Play Anywhere مایکروسافت باعث شده تا آن‌ها به سمت تولید کنسول‌های گیمینگ ساخت سایر شرکت‌ها نظیر ایسوس متمایل شوند. به همین خاطر، بسیاری از گیمرها ترجیح می‌دهند به‌جای خرید مدل جدید ROG Ally، بازی‌های ایکس باکس را روی استیم دک یا حتی مدل قدیمی‌تر ROG تجربه کنند. این موضوع کاملا منطقی است؛ چرا که تمام بازی‌هایی که در پلتفرم‌های مذکور اجرا می‌شوند، در کنسول نیز Ally X قابل اجرا هستند. تنها تفاوت این‌ها مربوط به سخت‌افزار قدرتمند و کیفیت ساخت بالا است که شاید تنها برای قشر خاصی از گیمرها جذاب و مهم باشند.

در همین برهه، نقش سوییچ ۲ در بازار بیشتر از هر زمان دیگری برجسته می‌شود. درحالی‌که مایکروسافت کنترل بازار دستی را به شرکت‌های دیگر سپرده، نینتندو همچنان به تنهایی و به‌طور مستقیم کنسول‌های قابل حمل خود را تولید و راهی بازار می‌کند. سوییچ ۲ یک دستگاه انعطاف‌پذیر بوده که به لطف آن می‌توان بازی‌هایی نظیر Zelda یا Mario را در هر مکانی تجربه کرد و حتی با اتصال کنسول به تلویزیون، می‌توان تجربه‌ای مشابه کنسول‌های خانگی داشت.

طراحی کلی کنسول Switch 2 تفاوت زیادی با نسخه اول ندارد، اما نکته مهم این است که کنسول هویت نینتندویی خود را حفظ کرده است. نینتندو بارها اعلام کرده که خود را رقیب سونی یا مایکروسافت نمی‌داند و مسیر خاص و منحصر به فرد خود را دنبال می‌کند. برخلاف ایکس باکس، نینتندو هیچ‌وقت بازی‌های انحصاری‌ خود مثل ماریو را برای پلتفرم‌های دیگر عرضه نمی‌کند و این یکی از مهم‌ترین دلایل خرید کنسول از سوی گیمرها است.

در این شرایطی که نینتندو مسیر خود را جدا کرده و مایکروسافت دستگاه‌های دستی را به تولیدکنندگان پی‌سی واگذار کرده، سونی در کجای این معادله قرار می‌گیرد؟ پلی استیشن دو انتخاب در پیش دارد. این شرکت ژاپنی یا باید وارد رقابت با بازار دستگاه‌های دستی مبتنی بر ویندوز نظیر Xbox Ally شود، یا هویت برند خود را در قالبی مشابه با رویکرد نینتندو بازتعریف کند. با توجه به اشباع بازار دستگاه‌های دستی مبتنی بر کامپیوتر، انتخاب گزینه دوم به‌مراتب منطقی‌تر به‌نظر می‌رسد. در حقیقت، سونی می‌تواند با نگاهی به گذشته درخشان خود در حوزه دستگاه‌های قابل‌حمل، مسیر موفق خود را پیدا کند. در دهه ۸۰ میلادی، پدیده‌ای به‌نام واکمن شکل گرفت. دستگاه قابل‌حمل واکمن سونی موجب شد هدفون به یک نماد فرهنگی و مد روز تبدیل شود.

این شرکت در برهه از زمان مفهوم دستگاه‌های قابل حمل را به شکل غیرباوری تعریف می‌کرد، اما چند سالی است که این جایگاه را به نینتندو واگذار کرده است. نینتندو با گیم بوی وارد بازار کنسول‌های گیمینگ دستی شد و از همان زمان یکه‌تازی خود را حفظ کرد. مدتی بعد، در سال ۲۰۰۴ میلادی، سونی با عرضه PSP به این رقابت ورود پیدا کرد که البته همه چیز کمی دیر شده بود؛ چرا که تا آن زمان، نینتندو نزدیک به ۱۲ دستگاه دستی مختلف روانه بازار کرده بود. کنسول PS Vita آخرین تلاش سونی در عرصه کنسول‌های قابل حمل بود که به دلیل قیمت بالای کنسول و مشکلات کارت حافظه و از همه مهم‌تر، رشد چشمگیر بازار بازی‌های موبایل در سراسر جهان، این کنسول یک شکست تلخی را برای ژاپنی‌ها رقم زد.

با این حال، نخستین تجربه سونی با PSP فراتر از انتظارات ظاهر شد و بررسی آن خالی از لطف نیست. مهم‌ترین ویژگی PSP در مقایسه با Nintendo DS، استفاده از دیسک‌های UMD بود که تاثیر مثبتی بر کیفیت بصری و عملکرد بازی‌ها داشت. این کنسول در دوران خود بسیاری از نوآوری‌ها را به دنیای بازی‌های دستی آورد که شاید مهم‌ترین آن، امکان دسترسی به اینترنت از طریق مرورگر دستگاه بود. علاوه بر این، PSP اولین کنسول دستی با سیستم دیسکی بود و به‌صورت واقعی از امکانات چندرسانه‌ای پشتیبانی می‌کرد. البته در دنیای امروزی تکرار این نوآوری‌ها ممکن نیست، اما سونی می‌تواند یک کار دیگر را که PSP به‌خوبی انجام داد، دوباره پیاده‌سازی کند. به عقیده بسیاری از گیمرها، سونی با ارائه بازی‌های انحصاری ارزشمند خود روی کنسول دستی پلی استیشن شانس بیشتری در این بازار دارد. بهتر است بدانید بازی‌هایی نظیر Metal Gear Solid: Peace Walker و GTA: Chinatown Wars و Final Fantasy VII: Crisis Core و بسیاری دیگر، به لطف PSP عرضه شدند. تمامی این بازی‌ها با در نظر گرفتن سبک تجربه دستگاه طراحی شده بودند و از ماموریت‌ها گرفته تا ساختار اصلی گیم پلی، مناسب یک کنسول قابل حمل بودند. ترکیب قدرت پردازشی، انعطاف‌پذیری و انحصار برند باعث شد PSP در زمان خودش تنها رقیب واقعی برای کنسول‌های دستی نینتندو باشد. حالا سوال مهم اینجا است؛ آیا سونی می‌تواند بار دیگر این رقابت را زنده کند؟

آخرین تلاش سونی در زمینه ساخت کنسول‌های دستی، یعنی PS Vita، برخلاف انتظارها موفق نشد. با این حال، آن دوران گذشته و اکنون در دورانی زندگی می‌کنیم که تراشه‌های پردازشی هم قدرتمندتر شده‌اند و هم ارزان‌تر تولید می‌شوند. از طرفی، اکنون قابلیت‌هایی نظیر میان‌پلتفرمی (کراس‌پلی) و بازی‌های ابری به امری رایج تبدیل شده‌اند. پیشرفت در توسعه تراشه‌های APU که ترکیبی از پردازنده گرافیکی و مرکزی هستند، باعث شده تا هم اکنون بتوان قدرت بیشتری را بدون افزایش اندازه یا قیمت در اختیار داشت. علاوه بر این، فناوری آپ اسکیل سونی با نام PSSR که در PS5 Pro هم استفاده شده، امکان اجرای بازی‌ها در نرخ فریم بالا و وضوح تصویر بهتر را بدون نیاز به سخت‌افزارهای به شدت قدرتمند فراهم می‌کند.

سونی حتی می‌تواند از تجربه ساخت دستگاه PS Portal برای طراحی کنسول دستی جدید خود استفاده کند. هرچند پورتال یک دستگاه وابسته به پلی استیشن ۵ محسوب می‌شود و شباهت‌هایی به تبلت Wii U دارد، اما ظاهر و طراحی آن کاملاً حال و هوای پلی استیشن قابل حمل را دارد. بر این اساس، سونی در حال حاضر نیمی از مسیر ساخت کنسول دستی پلی استیشن را طی کرده و با استفاده از همان طراحی بی‌نظیر خود، کافی است که از پردازنده گرافیکی جدید AMD استفاده کند و با کاهش هزینه‌ها، یک دستگاه دستی مستقل و کامل عرضه کند.

با توجه به اینکه در حال حاضر در نیمه دوم چرخه عمر کنسول پلی استیشن ۵ به سر می‌بریم، اکنون فرصتی بی‌نظیر برای سونی است تا کنسول دستی بعدی خود را راهی بازار کند. این دستگاه می‌تواند در نقش یک دریچه‌ برای خروج از نسل نهم و ورود به نسل دهم عمل کند. در واقع، این کنسول دستی می‌تواند بازی‌های PS5 را به خوبی اجرا کرده و حتی برای مدتی، از بازی‌های نسل دهم و عناوین PS6 نیز پشتیبانی کند. چنین دستگاهی نه‌تنها می‌تواند تجربه‌ای قابل‌حمل و فوق‌العاده به کاربرهای فعلی پلی استیشن ارائه دهد، بلکه بستری مناسب برای جذب گیمرهای تازه نیز خواهد بود.

با این حال، صرفا ورود یک کنسول دستی به اکوسیستم پلی استیشن برای موفقیت کافی نیست. در واقع، سونی باید از کتابخان غنی و تاریخی بازی‌های قدیمی خود استفاده کند و کنسول دستی جدید را به دستگاهی برای تجربه بازی‌های کلاسیک نیز تبدیل کند. هنوز بسیاری از عناوین PS1 و PS2 و PS3 بدون پورت رسمی در بلاتکلیفی به‌سر می‌برند. دستگاه جدید می‌تواند این خلأ را پر کرده و بعد از سال‌ها انتظار، میزبان این آثار فراموش‌شده باشد. حتی شاید بهتر باشد که سونی مجموعه بازی‌های PSP و PS Vita را نیز به این دستگاه بیاورد.

اگر سونی کمی خلاقانه عمل کند، می‌تواند برخی از پورت‌های کلاسیک را به‌صورت انحصاری برای این دستگاه ارائه دهد. تصور کنید نسخه‌های اول تا چهارم سری Gran Turismo یا بازی‌هایی نظیر Mega Man Legends و Metal Gear Solid 4 تنها از طریق این کنسول دستی قابل‌دسترس باشند! فارغ از عناوین کلاسیک، انتشار ریمستر برخی از بازی‌های نسل هشتم نظیر ریمستر Bloodborne نیز جذاب به نظر می‌رسد. واقعیت این است که حجم عظیمی از بازی‌های ارزشمند پلی استیشن در کنسول‌های فعلی قابل‌تجربه نیستند و شاید یک کنسول دستی می‌تواند دروازه‌ای تازه برای بازگشت آن‌ها باشد. حتی اگر سونی فقط عناوین کلاسیک اشتراک‌های PS Plus Extra و Premium را به‌صورت جداگانه و بدون وابستگی به عضویت در فروشگاه دیجیتالی قرار دهد، می‌تواند علاقه بسیاری از مخاطبان به این دستگاه را برانگیزد. سازگاری با بازی‌های PS4 و PS5 امری بدیهی است، اما اگر دستگاه بتواند پا را فراتر بگذارد، حتی گیمرهایی که چندان هزینه نمی‌کنند هم جذب آن خواهند شد؛ به‌ویژه اگر حس نوستالژی نسبت به بازی‌های PS1 و PS2 و PSP در آن‌ها زنده شود.

برای گیمرهایی که به دنبال تجربه‌های جدید هستند، این دستگاه می‌تواند همان‌گونه که PSP و Vita عملکرد موفقی داشتند، دستگاهی برای بازی‌های انحصاری نیز باشد. هرچند که در حال حاضر شماری از گیمرها با سیاست‌های انحصارطلبی مخالف هستند، اما نمی‌توان تاثیر این سیاست در موفقیت PSP را انکار کرد. عرضه این کنسول دستی با یک اسپین‌آف انحصاری از Jak and Daxter یا Ratchet and Clank می‌تواند مخاطبانی را جذب کند که پیش‌تر علاقه‌ای به خرید نداشتند.

از نظر فنی، دستگاه باید دارای صفحه‌نمایش چشم‌نواز و ترجیحا با پنل OLED باشد تا جلوی هرگونه نقد را بگیرد. اما در نهایت، چیزی که همه به آن اهمیت می‌دهند، قیمت دستگاه است. همان‌طور که کنسول‌های PS3 و Vita تجربه کرده‌اند، سرنوشت یک دستگاه جدید به قیمت نهایی آن گره خورده است. حتی اگر از قدرتمندترین پردازنده‌های APU دنیا استفاده کند، اما قیمتی نزدیک به ۸۰۰ دلار داشته باشد، به محصولی خاص و محدود تبدیل خواهد شد. با توجه به رقبا، سونی ناچار است که قیمت‌گذاری منطقی و متناسبی را هدف بگیرد.

البته، قیمت‌گذاری برای سونی کار آسانی نخواهد بود. با شرایط اقتصادی بی‌ثبات، پیش‌بینی هزینه تولید چیپ‌ها در سال آینده بسیار دشوار است. چالش دیگر، متمایز ساختن این دستگاه از دیگر محصولات پلی استیشن نظیر PS5 و PS6 و همچنین سایر رقبا در بازار دستگاه‌های دستی است. باید در نظر داشت که رمز موفقیت PSP ترکیبی هوشمندانه از هویت برند و قدرت فنی انعطاف‌پذیر بود و اکنون بهترین زمان برای استفاده دوباره از این فرمول است. سونی باید هر دو مولفه را ترکیب کند و یک کنسول دستی نسل جدید از پلی استیشن خلق کند؛ دستگاهی که بتواند میزبان بازی‌های انحصاری محبوب سونی باشد و در عین حال از جدیدترین فناوری‌ها و قابلیت‌های چندرسانه‌ای بهره ببرد.

شرکت سونی در حال حاضر این فرصت را دارد که تجربه‌ای منحصربه‌فرد و فراموش‌نشدنی در زمینه بازی‌های دستی خلق کند؛ تجربه‌ای که مشابه آن را نتوان در سایر دستگاه‌ها داشت. این تجربه نیازمند وفاداری به هویت پلتفرم و ارائه بازی‌های انحصاری جدید باشد، اما اگر به بازگشت Metal Gear Solid 4 یا بازی جدید از سری Sly Cooper نیز بینجامد، هیچ شکی نیست که بسسیاری از گیمرها و کاربرهای فعلی پلی استیشن با آغوش باز از آن استقبال خواهند کرد.