10/10

رایزن 9000 و رایزن AI 300؛ پردازنده‌های دسکتاپ و لپ‌تاپ AMD رونمایی شدند

ورود کامپیوترها به دنیای هوش مصنوعی با پردازنده‌های جدید AMD

10/10 ۰ ۱۴ خرداد ۱۴۰۳ اخبار فناوری کپی لینک

AMD به تازگی از پردازنده‌های جدید خود از سری رایزن 9000 مخصوص دسکتاپ و رایزن AI 300 مخصوص لپ‌تاپ‌های فوق باریک رونمایی کرد.

AMD پردازنده‌های جدید خود را چه برای دسکتاپ چه لپ‌تاپ در تعداد محدودی رونمایی کرده است؛ برای دسکتاپ 4 مدل و برای لپ‌تاپ فقط 2 مدل تا بدین ترتیب در کل شاهد 6 مدل پردازنده باشیم. اما همین 6 مدل با قدرت سخت‌افزاری بی‌نظیر و امکانات هوش مصنوعی خارق‌العاده می‌توانند تهدید بزرگی برای اینتل، کوالکام و… باشند.

شرکت تایوانی در جریان نمایشگاه کامپیوتکس 2024 از تراشه‌های جدید خود رونمایی کرد. این تراشه‌ها مبتنی بر فناوری Zen 5 هستند که طبق ادعای AMD، پیشرفت چشمگیری در مقایسه با قبل داشته‌اند. این پیشرفت هم از لحاظ مصرف انرژی است و هم قدرت، سرعت و کیفیت پردازشگر هوش مصنوعی است.

معماری RDNA 5 پردازنده گرافیکی AMD از نو طراحی می‌شود

پردازنده‌های دسکتاپ رایزن 9000 AMD

اما می‌پردازیم به معرفی پردازنده‌های جدید AMD و کار را با سری رایزن 9000 این شرکت شروع می‌کنیم. پردازنده‌هایی که جانشین سری رایزن 7000 به حساب می‌آیند. این تراشه‌های جدید مبتنی بر فناوری Zen 5 بوده و نام رمزشان هم Granite Ridge است. وظیفه‌ی ساخت این پردازنده‌ها را هم TSMC برعهده داشته که در ساخت‌شان از فناوری 4 نانومتری FinFET استفاده کرده است. طبق ادعای AMD، پردازنده‌های جدید در مقایسه با نسل گذشته حدودا 16% عملکرد بهتری دارند. این عملکرد بهتری نه در فرکانس بالاتر بلکه در میزان فرکانس مشابه است که خبر بسیار خوبی محسوب می‌شود.

AMD اطلاعات خیلی زیادی درباره ریزمعماری جدید منتشر نکرده، اما با این اوصاف، با توجه به گفته‌هایش دریافتیم که این پردازنده‌ها پهنای باند بیشتری دارند، زمان تأخیرشان کمتر است، پهنای باند داده بین حافظه‌های کش L1 و L2 افزایش یافته و توان عملیاتی هوش مصنوعی و AVX512 آن‌ها هم با تغییر از SIMD‌های 256 بیتی به 512 بیتی بیشتر شده است.

پیشرفت سری رایزن 9000 در مقایسه با قبل

در جدول زیر می‌توانید مشخصات فنی پردازنده‌های جدید سری رایزن 9000 AMD را مشاهده کنید. توجه داشته باشید این پردازنده‌ها مخصوص دسکتاپ هستند و در 4 مدل راهی بازار می‌شوند. لابه‌لای مدل‌های جدید، پردازنده‌های نسل قبل هم برای درک بهتر تفاوت‌ها حضور دارند.

رایزن 9 9950X: پردازنده‌ای 16 هسته‌ای با 32 رشته. فرکانس پایه 4.3 و بوست 5.7 گیگاهرتز. حافظه کش سطح دوم و سوم 16 و 64 مگابایت. توان طراحی حرارتی 170 وات.
رایزن 9 7950X: پردازنده‌ای 16 هسته‌ای با 32 رشته. فرکانس پایه 4.5 و بوست 5.7 گیگاهرتز. حافظه کش سطح دوم و سوم 16 و 64 مگابایت. توان طراحی حرارتی 170 وات.
رایزن 9 9900X: پردازنده‌ای 12 هسته‌ای با 24 رشته. فرکانس پایه 4.4 و بوست 5.6 گیگاهرتز. حافظه کش سطح دوم و سوم 12 و 64 مگابایت. توان طراحی حرارتی 120 وات.
رایزن 9 7900X: پردازنده‌ای 12 هسته‌ای با 24 رشته. فرکانس پایه 4.7 و بوست 5.6 گیگاهرتز. حافظه کش سطح دوم و سوم 12 و 64 مگابایت. توان طراحی حرارتی 170 وات.
رایزن 7 9700X: پردازنده‌ای 8 هسته‌ای با 16 رشته. فرکانس پایه 3.8 و بوست 5.5 گیگاهرتز. حافظه کش سطح دوم و سوم 8 و 32 مگابایت. توان طراحی حرارتی 65 وات.
رایزن 7 7700X: پردازنده‌ای 8 هسته‌ای با 16 رشته. فرکانس پایه 4.5 و بوست 5.4 گیگاهرتز. حافظه کش سطح دوم و سوم 8 و 32 مگابایت. توان طراحی حرارتی 105 وات.
رایزن 5 9600X: پردازنده‌ای 6 هسته‌ای با 12 رشته. فرکانس پایه 3.9 و بوست 5.4 گیگاهرتز. حافظه کش سطح دوم و سوم 6 و 32 مگابایت. توان طراحی حرارتی 65 وات.
رایزن 5 7600X: پردازنده‌ای 6 هسته‌ای با 12 رشته. فرکانس پایه 4.7 و بوست 5.3 گیگاهرتز. حافظه کش سطح دوم و سوم 6 و 32 مگابایت. توان طراحی حرارتی 105 وات.

بررسی تفاوت‌ها

همانطور که مشاهده می‌کنید، این پردازنده‌ها مطابق معمول از 16، 12، 8 و 6 هسته بهره می‌برند. در مقایسه با نسل گذشته، این میزان هسته تغییری نداشته و AMD همچنان به ساختار سنتی هسته‌ها درون پردازنده‌هایش وفادار مانده است. علاوه بر این‌ها، فرکانس بوست در پردازنده‌های 12 و 16 هسته‌ای در مقایسه با نسل گذشته تغییری نداشته است. اما در مدل 8 و 6 هسته‌ای شاهد افزایش فرکانس بوست هستیم. نکته‌ی قابل توجه اینکه فرکانس پایه در هر چهار مدل نسبت به قبل کاهش داشته که این موضوع کاهش توان طراحی حرارتی را هم به دنبال داشته است. البته توان حرارتی فقط در سه مدل ابتدایی کاهش داشته و مدل رایزن 9 9950X همچنان توانی مشابه نسل گذشته دارد.

پیشرفت در مقایسه با نسل قبل

همانطور که در بالا اشاره کردیم، AMD در مقایسه با نسل گذشته 16٪ پیشرفت داشته است. AMD اما زیاد روی این مسئله مانور نداده و بیشتر روی برتری پردازنده‌هایش نسبت به نمایندگان تیم رقیب یعنی اینتل مانور داده است. طبق اسلایدهای این شرکت، قدرتمندترین پردازنده سری رایزن 9000 یعنی رایزن 9950X در مقایسه با Core i9-14900K در انجام بازی‌ها تا 21٪ و در انجام کارهای نرم‌افزاری نظیر کار با بلندر، تا 56٪ عملکرد بهتری داشته است. AMD اعلام کرده در بازی‌هایی نظیر Horizon Zero Dawn که در حالت عادی هم روی پردازنده‌های AMD بهتر اجرا می‌شود، پردازنده‌های جدید 23٪ از رقیب بهتر عمل می‌کنند. البته این نتایج اولیه همیشه همینطور بوده و در عمل معمولا چیزهای متفاوتی را شاهد خواهیم بود. اما با این حال نمی‌توان قدرت و سرعت بالای تراشه‌های جدید AMD را نادیده گرفت.

AMD همچنین از چیپ‌ست‌های جدید X870 و X870E برای مادربردهایش رونمایی کرده است. در مقایسه با X670 و X670E، این چیپ‌ست‌ها حالا از USB 4.0 و PCIe نسل 5 برای SSD و کارت‌های گرافیک پشتیبانی می‌کنند. علاوه بر این‌ها، سرعت حافظه‌های رم در این مادربردها از 5200 به 5600 مگاهرتز ارتقا پیدا کرده تا روی سیستم‌های قدرتمند مبتنی بر تراشه‌های رایزن 9000 AMD، سرعت بی‌نظیری را شاهد باشیم. خبر خوب برای کاربران این است که مادربردهای سری رایزن 800 از پردازنده‌های رایزن 7000 و مادربردهای سری 600 هم با یک آپدیت بایوس، از سری رایزن 9000 پشتیبانی می‌کنند. یعنی دیگر نیازی به پرداخت هزینه برای تغییر کل پلتفرم نیست.

AMD همچنین پشتیبانی خود از چیست AM5 را از 2025 به 2027 افزایش داده تا یک نسل دیگر هم دارندگان این بردها با خیال راحت به کار خود ادامه دهند. این حرکت ارزشمند تیم قرمز برخلاف رقیب آبی‌رنگ، خیلی به نفع کاربران و گیمرهایی است که در محدودیت بودجه قرار داشته و امکان تغییر کل پلتفرم برای ارتقای قطعات را ندارند.

پردازنده‌های رایزن AI 300

AMD اما در کنار پردازنده‌های کامپیوتر از تراشه‌های لپ‌تاپ هم رونمایی کرده است. تراشه‌هایی با نام AI 300 که تمرکز شرکت در ساخت آن‌ها کاملا روی هوش مصنوعی و موتور پردازشگر عصبی بوده است. این تراشه‌ها دو مدل دارند؛ رایزن AI 9 HX 370 و رایزن AI 9 365. مدل اول به مراتب قدرتمندتر از مدل دوم است اما هر دوی آن‌ها تراشه‌های قدرتمند و رده‌بالا به حساب می‌آیند.

این پردازنده‌ها را AMD برای لپ‌تاپ‌های فوق باریک در نظر گرفته است. در مقایسه با نسل قبل که در بهترین مدل 8 هسته‌ای بودند، این پردازنده‌ها 10 هسته‌ای و 12 هسته‌ای هستند و قدرت پردازشی‌شان مشابه نسخه کامپیوتر، 16% از قبل بیشتر است.

AMD همچنین این تراشه‌ها را با ساختار دو خوشه‌ای هسته‌ها تولید کرده است؛ خوشه اول شامل هسته‌های Zen 5 و خوشه دوم شامل هسته‌های Zen 5C می‌شوند که کمی ضعیف‌تر هستند. این تراشه‌ها از پردازشگر گرافیکی داخلی رادئون 890M و پردازشگر عصبی با قدرت خارق‌العاده‌ی 50 تاپس بهره می‌برند. بدین ترتیب برای انجام کارهای هوش مصنوعی ویندوز، کاملا مناسب هستند. انتظار داشته باشید این تراشه‌ها را در لپ‌تاپ‌هایی نظیر ایسر، ایسوس، HP، لنوو و MSI شاهد باشید. لازم به ذکر است این تراشه‌ها از لحاظ هوش مصنوعی از تراشه‌های اینتل و کوالکام هم عملکرد بهتری روی کاغذ دارند.

پردازنده‌های سری رایزن 9000 دسکتاپ قرار است از تاریخ جولای 2024 رسما به بازار بیایند. پردازنده‌های لپ‌تاپ هم به همراه لپ‌تاپ‌های نسل جدید شرکت‌های یادشده در بالا به بازار خواهند آمد. متأسفانه AMD هنوز قیمت این پردازنده‌ها را اعلام نکرده اما بعید است شاهد افزایش قیمت چشمگیر باشیم.